مقدمه
صادرات کالا یکی از بحث‌های مهم برای رونق گرفتن کسب و کار و ارزآوری به داخل کشور محسوب می‌شود. هر مجموعه‌ای که در زمینه تولید مشغول به فعالیت است، آرزو دارد تا در کسب استانداردهای جهانی موفق عمل کرده و صادرات را نیز جز برنامه‌های خود قرار دهد.
صادرات به ویژه اگر در زمینه‌های تولیدات غیرنفتی باشد یکی از شاخص‌های مهمی است که توسعه یک کشور و توانمندی‌های آن را نشان می‌دهد. با این وجود بسیاری به دلیل عدم آشنایی با قوانین و راه‌های موجود برای صادرات کالا از این امر صرف نظر می‌کنند. در ادامه سعی شده به صورت مختصر اما جامع به تمامی مراحل و نکاتی که برای صادرات باید به آنها توجه ویژه داشت پرداخته شود.
مراحل مورد نیاز برای صادرات کالا
صادرات امری پیچیده است، زیرا علاوه بر آگاهی از شرایط داخلی نیاز به آگاهی از شرایط اقتصادی و قوانین مقصد نیز دارد. همچنین یافتن شریک تجاری هم کار آسانی نیست. با فرض اینکه شرکت یا مجموعه‌ای شریک تجاری خود را در کشور مقصد برای صادرات هر کالایی یافته است و قرار به اقدام برای این کار است؛ پیش نیازها و مقدمات وجود دارد که توجه به آنها ضروری است. این موارد مهم عبارتند از:
گام اول: مطالعه قوانین و مقررات در کشور مبدا و مقصد
یکی از موارد مهمی که برای صادرات کالا دارای اهمیت بسیار زیادی است کسب اطلاعات در مورد آخرین قوانین و مقررات برای این امر در کشور مبدأ و مقصد است. این قوانین شامل موارد مهمی از جمله ممنوعیت صادرات یا واردات کالا، مجوزهای لازم و مربوطه برای این امر، روش‌های متداول برای اخذ مجوزهای لازم، دریافت مجوزهای تخصصی مانند مجوزهای بهداشتی، گیاهی و دامی، تعرفه‌های مربوط به صادرات و واردات و مالیات کالا و محدودیت‌های خاص در این زمینه است. دلیل اصلی اهمیت آگاهی به قوانین ذکر شده به این خاطر است که ناآشنایی با آنها گاهی باعث می‌شود تا خسارت‌های فراوانی را به همراه بیاورد.
برای دریافت اطلاعات از قوانین کشورهای مقصد بهتر است با شرکای تجاری و طرف قرارداد خود صحبت کنید و از این راه مطلع شوید. در مورد قوانین داخلی هم باید به بخشنامه‌هایی که گمرک، اتاق بازرگانی و .. در سایت این ارگانها درج شده، نگاهی کنید.
گام دوم: بررسی محدودیت‌های در کشور مقصد برای صادرات کالا
همانطوری که وارد کردن برخی کالاها مانند ماهواره، الکل و … در ایران دارای محدودیت است. هر کشوری هم در این زمینه دارای قوانین خاص به خود است. اطلاع از این ممنوعیت‌ها برای جلوگیری از ضرر کمک می‌کند و برای صادرات امری بسیار ضروری است. این محدودیت‌ها علاوه بر نوع کالا، شامل ارزش مالی آن، روش حمل و نقل و مواردی از این دست است.
اگر به دنبال آگاهی از قوانین و مقررات هر کشور و ممنوعیت‌های جاری برای این کار هستید، می‌توانید از منابع زیر استفاده کنید:
- سایت گمرکات کشورهای مقصد
- بازدید از سایت جهانی http://tariffdata.wto.org
- دریافت راهنمایی‌های لازم از مشاوران و مجموعه فعال در این زمینه
- جستجو در اینترنت
- و …
گام سوم: دریافت مجوزهای لازم
با آگاهی از قوانین و محدودیت‌ها، گام بعدی برای صادرات کالا دریافت مجوزهای لازم برای این کار است. دریافت مجوزهای لازم به نوع کالایی که قصد صادر کردن آن را دارید بستگی دارد. برخی از کالاها چون مواد غذایی، دارو و … نیاز به مجوزهای لازم از مجموعه‌های ذی صلاح را دارد. این مجوزها در زمینه کالاهای صنعتی به وزراتخانه‌های ذی صلاحی چون صنعت و معدن برمی‌گردد. اتاق بازرگانی هم یکی از مراجع مهم در این زمینه برای ارائه مجوزهای لازم است.
روش های مهم حمل و نقل برای صادرات کالا
حمل و نقل و توزیع نقش مهمی در تجارت بین الملل دارند. لازم است شرکت‌ها و مجموعه‌های مختلف، برای اطمینان از کارآیی و مقرون به صرفه بودن صادرات، روش حمل و نقل مناسبی را انتخاب کنند. عوامل مختلفی وجود دارد که در تصمیم شرکت حمل و نقل در مورد استفاده از نوع حمل و نقل تأثیرگذار است. این عوامل می‌تواند در رابطه با نیازهای تجاری، کشور مقصد و نوع کالاها باشد.
هزینه ارسال یکی دیگر از عناصر بسیار مهمی در برای انتخاب روش باید در نظر گرفت. مقصد، قانون کشورها، ارزش کالا، خطر حمل و نقل عناصر دیگری هستند که باید به آنها توجه شود. چهار روش عمده برای این کار وجود دارد: حمل و نقل دریایی، هوایی، ریلی و زمینی که در ادامه هر کدام را توضیح داده‌ایم.
حمل و نقل هوایی
حمل و نقل هوایی برای صادرات کالا مزایای بیشماری را برای تجارت بین المللی فراهم می‌کند. که عبارتند از: سرعت بالا برای تحویل کالا به خصوص برای مواد و کالاهای حساسی چون دارو و مواد غذایی، امنیت بالا و … .
با وجود این مزایا نباید فراموش کرد که حمل و نقل هوایی می‌تواند هزینه های بالاتری نسبت به گزینه‌های دیگر داشته باشد و برای همه کالاها مناسب نیست. همچنین امکان دارد که به دلیل شرایط جوی یا شرایط سیاسی پروازها موکول به زمان دیگر شده یا لغو شوند .
روش نرخ دهی کالاهایی که با هواپیما صادر می‌شوند، پلکانی است. برای مثال اگر حداقل کالای که می‌توانید با هواپیما ارسال کنید 40 کیلوگرم باشد، زیر این وزن نیز همان 40 کیلوگرم حساب شده و نرخ دریافتی برابر با 40 کیلوگرم خواهد بود.
حمل و نقل دریایی
برای صادرات کالا در حجم زیاد و در صورتی که فشاری برای تحویل سریع وجود نداشته باشد حمل و نقل از طریق دریا می‌تواند مناسب باشد. مزیت حمل و نقل دریایی شامل موارد زیر است:
- امکان حمل حجم زیاد : از کانتینرهای حمل و نقل دریایی می‌توان برای حمل حجم بیشتر از کالاها به نسبت حمل و نقل جاده‌ای یا ریلی استفاده کرد.
- هزینه کمتر: همچنین این روش نسبت به روش هوایی دارای هزینه بسیار کمتری است.
با این حال، خطرات و معایبی هم برای حمل و نقل دریایی نیز وجود دارد از جمله اینکه حمل و نقل از طریق دریا می‌تواند کندتر از سایر سیستم های حمل و نقل هوایی باشد و آب و هوای نامناسب باعث تأخیر بیشتر می‌شود. نکته دیگر اینکه همه کشورها دارای بندرگاه نیستند و به آبهای آزاد دسترسی ندارند، برای همین از این جهت هم دچار محدودیت برای صادرات کالا خواهید بود. خطراتی چون دزدان دریایی نیز در برخی مسیرها وجود دارد.
نرخ پایه حمل و نقل مشمول هزینه سوخت و ارز می‌شود. کسانی که می خواهند کالا را با کشتی صادر کنند باید از کالای خود با بیمه محافظت کنند. برای حمل کالاهای خطرناک نیز به تکمیل اظهارنامه مربوط به آن هم نیاز دارد.
حمل و نقل جاده‌ای
حمل و نقل جاده‌ای یکی از انعطاف‌پذیرترین گزینه‌ها برای صادرات کالا محسوب می‌شود که معمولاً سریع و کارآمد است. مزایای حمل و نقل زمینی: کم هزینه بودن، دسترسی به شبکه‌های گسترده جاده‌ای در سراسر جهان، تحویل ایمن و خصوصی. با این وجود می‌توان به معایبی نیز برای حمل و نقل جاده‌ای اشاره کرد که عبارتند از:
- طی مسافتهای زمینی نیاز به زمان بیشتری دارد و امکان تاخیر به دلیل ترافیک وجود دارد.
- خطر آسیب دیدن کالا، به ویژه در مسافتهای طولانی وجود دارد.
- در برخی از کشورها هزینه‌های عوارض جاده‌ای زیاد است.
علاوه بر این موارد، برای حمل و نقل جاده‌ای باید با مقررات مختلف جاده‌ای و ترافیکی در کشورهای مختلف آشنا بود. نرخ پایه هم متفاوت است و نرخ‌ها بر اساس فاکتورهای متعددی از جمله مجوزها، مسیر انتخابی، هزینه‌های سوخت، مقررات و مالیات، متغیر است. همچنین رانندگان وسایل نقلیه حامل کالاهای خطرناک باید گواهی آموزش ADR در زمینه حمل و نقل کالاهای خطرناک داشته باشند. کالاهایی که به عنوان خطرناک تعریف می‌شوند عبارتند از: مواد منفجره، مایعات و مواد جامد قابل اشتعال، گازها ، مواد اکسید کننده، مواد رادیواکتیو و مواد سمی.
حمل و نقل ریلی
برای صادرات کالا و تجارت بین‌المللی، حمل و نقل ریلی روشی مقرون به صرفه و کارآمد به شمار می‌رود. این روش مزایای مهمی دارد که عبارتند از: دسترسی اغلب کشورهای به شبکه ریلی سریع، سازگاری این روش با محیط زیست و برخورداری از هزینه معقول. در مقابل دارای معایبی نیز هستند که عبارتند از: ممکن است دسترسی به مناطق دور افتاده ممکن نباشد و در هر زمانی هم نمی‌توان به این روش دسترسی داشت. نرخ پایه حمل و نقل ریلی هم بر اساس نوع کالا، بیمه‌های لازم، مسافت و مواردی از این دست متغیر خواهد بود.
سخن پایانی
در این مطلب از سایت سناره آبی دریا با شما همراه بودیم. با اطلاع از روش‌ها و مجوزهای لازم برای صادرات کالا می‌توان به راحتی برای این کار اقدام کرد. این امر به خصوص برای کسانی که تازه برای صادرات و واردات اقدام کرده‌اند، بسیار مهم است؛ زیرا تجربه کافی در این زمینه ندارند و در برخی موارد ناآگاهی ضرر به دنبال خواهد آورد.
فراموش نکنید که انتخاب روش حمل و نقل از میان همه مراحل گفته شده، اهمیت بیشتری دارد و متناسب با نوع کالا و بودجه هر مجموعه می‌توان یکی از 4 روش گفته شده را انتخاب کرد. خوشبختانه مجموعه‌های فراوانی در داخل کشور در این زمینه فعال هستند که برای اطلاع از مجوزها، قیمت‌ها و روش‌های مناسب برای صادرات کالا می‌توانید از مشاوره با این مجموعه‌ها بهره‌مند شده و راه درستی را انتخاب کنید.
