مقدمه
امروزه با پیشرفت بازارهای جهانی و گسترش فعالیت بسیاری از شرکت‌های بزرگ، می‌توانیم نیازهای خود را در هر زمینه‌ای از کشورهای دیگر برآورده کنیم. این امر مستلزم حمل و نقل کالاهای شما از کشوری به کشور دیگر است. حمل و نقل بین المللی کالا می‌تواند از روش‌های گوناگونی انجام شود.
در حال حاضر، حمل و نقل بین المللی بدون شرکت‌های حمل و نقل بین المللی به‌هیچ وجه امکان‌پذیر نیست. بااین‌حال، درآمد کنونی بسیاری از کشورهای جهان به همان بازار واردات و صادرات بستگی دارد و اگر حمل و نقل بین المللی را حذف کنیم، نیمی از اقتصاد جهان فلج خواهد شد، و این به‌وضوح اهمیت این شرکت‌ها را نشان می‌دهد.
حمل و نقل بین المللی کالا
در تعریفی ساده، حمل و نقل بین المللی کالا به معنای هرگونه جابجایی کالا از یک کشور به کشور دیگر ، با رعایت قوانین و مقررات بین المللی است. حمل و نقل بین المللی می‌تواند یک روش پیچیده یا ساده برای انتقال محموله از نقطه A به نقطه B باشد. هدف حمل و نقل این است که کالای خود را با کم‌ترین هزینه از یک مکان به مکانی دیگر ببرد. به عنوان یک واردکننده ، بسته به نیاز صنعت خود ، ممکن است به روش‌های مختلف حمل بار نیاز داشته باشید.
انتقال کالا بین کشورها به‌وسیله واسطه‌ها و شرکت‌های حمل و نقل بین المللی انجام می‌گیرد. شرکت‌های حمل و نقل بین المللی به شرکت‌هایی گفته میشود که به‌عنوان واسط، کالا را از کشور مبدأ به کشور مقصد منتقل می‌کنند. این شرکت‌ها که ممکن است حقوقی یا حقیقی باشند، برای ارسال کالا به شکل فورواردی یا کریری عمل می‌کنند.
حمل و نقل فورواردی
شرکت‌های فورواردی در قبال دریافت مبلغی، ارسال کالا به نقطه مورد نظر را بر عهده می‌گیرند. در واقع فورواردر واسطه‌ای است که میان صادرکننده کالا و شرکت‌های حمل و نقل قرار می‌گیرد. غالبا فورواردرها مسئولیتی در قبال کالا نمی‌پذیرند.
حمل و نقل کریری
کریر به شرکت حمل‌ونقل کالایی گفته میشود که با انعقاد قرارداد با صادرکننده کالا، متعهد میشود که کالای مورد نظر را به مقصد برساند. معمولا شرکت‌های کریر خود مالک و صاحب وسیله حمل و نقل هستند و یا آنکه آن را اجاره می‌کنند. این شرکت‌ها معمولاً طیف کاملی از خدمات از جمله ردیابی حمل و نقل داخلی، تهیه اسناد حمل و نقل و صادرات، انبارداری، رزرو فضای بار، مذاکره در مورد هزینه‌های حمل بار، بیمه بار و … را ارائه می‌کنند.
روش‌های حمل و نقل بین المللی کالا
همان‌طور که اشاره کردیم، حمل و نقل بین المللی هیچ محدودیتی را شامل نمی‌شود و هر راه انتقال کالا بین دو نقطه، جزئی از روش‌های حمل و نقل بین المللی کالا محسوب میشود. حمل و نقل بین المللی شامل حمل و نقل هوایی، حمل و نقل زمینی، حمل و نقل دریایی و حمل و نقل مرکب میشود که برخی به اشکال مختلفی تقسیم می‌شوند.
حمل و نقل هوایی
سریع‌ترین و درعین‌حال پرهزینه‌ترین روش حمل و نقل بین المللی، روش هوایی است. حمل و نقل هوایی برای حمل کالاهای گران‌قیمت، سبک و کم‌حجم مورداستفاده قرار می‌گیرد. این نوع حمل و نقل به دلیل سرعت بالا، برای حمل مواد فاسدشدنی و دارو که باید در شرایط خاصی حمل شوند، بسیار دارای اهمیت است. حمل و نقل هوایی به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم انجام میشود. روش مستقیم، روشی بسیار سریع و پرهزینه است. اما استفاده از سرویس‌های حمل و نقل هوایی غیرمستقیم، هزینه کمتری را به همراه خواهد داشت. در حالت کلی، امروزه حمل و نقل هوایی سریع‌ترین و مطمئن‌ترین راه حمل و نقل کالا است.
حمل و نقل دریایی
امروزه، عمده حمل و نقل کالاها در سطح بین المللی از طریق راه دریایی انجام میشود. این روش به‌ویژه برای کشورهایی که به آب‌های آزاد، راه دارند بسیار مورداستفاده قرار می‌گیرد. ایران هم از این لحاظ کشوری است که هم از شمال کشور و هم جنوب به دریا دسترسی داشته و می‌تواند سود بسیاری به دست آورد.
عدم نیاز به راه‌سازی و ایجاد راه‌آهن و جاده و همین‌طور دسترسی در همه شرایط و فصول باعث شده تا حمل و نقل دریایی به یکی از پرطرف‌دارترین راه‌های حمل و نقل بین المللی کالا تبدیل شود. اگرچه سرعت حرکت نسبتاً کندی (بین 30 تا 50 کیلومتر) دارد اما این امر باعث کاهش کاربرد آن نشده است.
راه‌های حمل و نقل دریایی
استفاده از مسیرهای دریایی یکی از پرکاربردترین راه‌های حمل و نقل بین المللی کالا است که شکل‌های متفاوتی دارد. در ادامه مطلب به برخی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.
کشتی‌های کانتینر بر
کشتی‌های کانتینر بر اصلی‌ترین نقش در تئاتر حمل و نقل دریایی را ایفا می‌کنند. بیش از نیمی از تجارت دریایی و اقیانوس با این دسته از کشتی‌ها انجام میشود. مبنای محاسبه هزینه حمل و نقل در کشتی‌های کانتینر بر، حجم و اندازه یک کالاست و به وزن آن توجهی نمی‌شود.
کشتی‌های فله بر
کشتی‌های فله برای جابه‌جایی کالاهایی مثل زغال‌سنگ، غلات، چوب و سایر منابع طبیعی که نیاز به جعبه و بسته‌بندی ندارند استفاده میشود. هر کالایی که بسته‌بندی نشده باشد جز اقلام فله به‌حساب می‌آید.
کشتی‌های یخچال دار
این نوع کشتی‌های حمل و نقل دریایی برای حمل و نقل غذا و مواد خوراکی طراحی شده‌اند که باید در طول سفر در حالت مناسبی نگهداری شوند، مثل میوه‌ها و سبزیجات. این یعنی در مورد بارهایی حرف می‌زنیم که به حفظ دمای مناسبی، به خصوصی دمایی پایین برای حمل نیاز دارند. روزانه مقدار زیادی مواد غذایی بین کشورهای گوناگون مورد حمل و نقل قرار می‌گیرد. در این زمینه نقش اصلی برعهده این کشتی‌ها است.
حمل و نقل زمینی
در ادامه مطلب حمل و نقل بین المللی کالا، متوجه می‌شویم که حمل و نقل زمینی بخش جدایی‌ناپذیر از زندگی مردم است و در حمل و نقل کالا، جابه‌جایی و مسافرت نقشی حیاتی ایفا می‌کند. در تقسیم‌بندی انواع حمل و نقل کالا به شکل زمینی به حمل و نقل جاده‌ای و ریلی اشاره میشود.
حمل و نقل جاده‌ای
حمل و نقل جاده‌ای یکی از انواع حمل و نقل زمینی به شمار می‌رود. از مزایای حمل و نقل کالای جاده‌ای مقرون‌به‌صرفه بودن است. گاهی اوقات، مسیر جاده‌ای تنها راه حمل و نقل به بعضی نقاط مثل مناطق روستایی و شهرهای کوچک است که از طریق هوایی و دریایی امکان‌پذیر نیست. امکان تحویل کالا به مقصد، فقط از طریق حمل و نقل جاده‌ای ممکن است. با وجود تمام مزایای گفته شده، احتمال خرابی و تصادفات جاده‌ای در این حالت بیشتر است. از ایرادات دیگر می‌توان به محدودیت سرعت، سازمان‌یافتگی کم، ترافیک و عدم کارایی در مسافت‌های زیاد اشاره کرد. همچنین از لحاظ زیست‌محیطی آسیب‌های زیادی را به محیط‌زیست وارد می‌کند.
حمل و نقل ریلی
یکی از بهترین راه‌های حمل و نقل بین المللی کالا، استفاده از مسیرهای ریلی است. از قطارها برای حمل و نقل انواع کالاها مثل محموله‌های کشاورزی، خودرو، مواد شیمیایی و … استفاده میشود. حمل و نقل از طریق ریل بسیار سریع‌تر از حمل و نقل دریایی است و برای جابه‌جایی کالاهای صنعتی باارزش مثل وسایل نقلیه و لوازم الکترونیکی که باید دراسرع‌وقت به مقصد برسند، مناسب است.
حمل و نقل ریلی در مقایسه با حمل و نقل جاده‌ای، در مسافت‌های طولانی، انرژی کمتری مصرف می‌کند. علاوه‌برآن، میزان حوادث و تصادفات در این نوع، به شکل قابل‌توجهی پایین‌تر است. بااین‌حال، حمل و نقل ریلی به‌اندازه جاده‌ای قابل انعطاف نیست. راه‌آهن همیشه در نقطه‌ای به پایان می‌رسد.
حمل و نقل مرکب
در مواقعی لازم است تا برای حمل و نقل کالاها در سطح بین المللی از چند روش استفاده شود، چرا که امکان استفاده از یک روش وجود ندارد. به‌عنوان‌مثال ممکن است انبار خریدار از بندر، فرودگاه و ایستگاه‌های قطار فاصله زیادی داشته باشد، بنابراین لازم است از حمل و نقل جاده‌ای نیز در کنار این روش‌های حمل و نقل استفاده کرد.
سخن پایانی
ما در این مطلب نگاهی به حمل و نقل بین المللی کالا انداختیم و دیدیم که حمل و نقل بین المللی کالا به چه روش‌هایی انجام میشود و معایب و مزایای آن چیست. اگر شما نیز قصد دارید که وارد این حوزه شوید یا کار تجارت با کشورهای دیگر را آغاز کنید، بهتر است که در ابتدا به مسائل مهمی مانند نوع کالا، وزن آن، زمان موردنیاز برای حمل و نقل و میزان بودجه خود را موردتوجه قرار دهید.
هرکدام از روش‌های حمل و نقل مناسب شرایط خاص خود است. به‌عنوان‌مثال اگر قصد دارید کالایی را به کشور دیگری بفرستید و بودجه زیادی برای این کار ندارید، باتوجه‌به شرایط جغرافیایی کشور مقصد حمل‌ونقل زمینی و دریایی برای شما مناسب‌تر است.
