کانتینر چیست؟ یکی از مهم‌ترین ابزارهای حمل‌ونقل و انتقال کالا، کانتینر می‌باشد. کانتینر به عنوان یک محفظه‌ی محافظت شده و استاندارد، در مقیاس جهانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صنعت حمل‌ونقل انواع مختلفی از کانتینرها با ابعاد و اندازه‌های مختلف و با شکل و فرم‌های گوناگون ساخته و استفاده می‌شوند. این کانتینرها کمک می‌کنند امکان جابجایی و حمل کالاها متفاوت، با سهولت بیشتر، سرعت بالا، ایمنی افزون‌تر و در یک کلام بهره‌وری بالاتر صورت بگیرد.
اغراق نیست اگر بگوییم بدون وجود کانتینرهای استاندارد، نمی‌توانستیم به این کیفیت و کمیت از لجستیک کالاها دست پیدا کنیم. دقت و اهمیت کانتینرها تا حدی است که امروزه سازندگان انواع کانتینر حتی به آئرودینامیک و طراحی شکل ظاهری کانتینر هم بهای زیادی می‌دهند تا از میزان مصرف انرژی مورد نیاز برای حمل کانتینرهای بارگیری شده بکاهند. این کار باعث می‌شود، هزینه تمام شده جابجایی بار در دنیا کاهش پیدا کند. در نتیجه، کالا یا بار، با قیمت مقرون‌به‌صرفه‌تری به دست مشتری برسد.
در این مقاله از وب‌سایت بی‌اس‌ال bsl قصد داریم راجع به کانتینر و انواع آن سخن بگوییم. همچنین تاریخچه‌ی مختصری از پیدایش آن را بازگو نماییم. در ادامه از شما دعوت می‌کنیم همراه ما باشید:
کانتینر چیست؟
کانتینر محفظه‌ی فلزی، مستحکم و امنی است که دارای شکل و ابعاد استانداری می‌باشد. این محفظه، برای جابجایی کالاهای مختلف، بدون نیاز به تخلیه و بارگیری مجدد در بین مسیر، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
برای آن که حمل‌ونقل و جابجایی کانتینرها در همه‌ی کشورهای جهان و با هر وسیله لجستیکی به آسانی صورت بگیرد، استاندارد مشخصی برای سایز کانتینرها وجود دارد.
به لطف وجود کانتینرهای مختلف امروزه می‌توان انواع وسایل و لوازم مانند مایعات، ماشین، ابزارآلات، سوخت، لوازم پزشکی و دارو، مواد خوراکی و حتی مواد فاسد شدنی و …. را از طریق مسیرهای ریلی، دریایی، زمینی و حتی حمل‌ونقل هوایی جابجایی کرد.
مزیت استفاده از کانتینر در حمل کالا
مهم‌ترین مزیت وجود کانتینر این است که قابلیت جابجایی بار با مدل‌ها و اندازه های مختلف با آن وجود دارد. این ویژگی از این نظر مهم است که استفاده از کانتینرهای استاندارد بین مسیرها و شیوه‌های گوناگون حمل‌ونقل بار یعنی حمل‌ونقل زمینی، ریلی و دریایی مشترک است. به این معنی که، در این مسیرهای مختلف حملی نیازی به باز شدن، بسته‌بندی، تخلیه و بارگیری مجدد نیست.
به طور کلی مزیت‌ها و محاسن استفاده از کانتینر عبارتند از :
- افزایش سرعت جابجایی کالا
- عدم نیاز به بارگیری و تخلیه مجدد در بین مسیرهای حملی
- فضای مورد نیاز برای حمل بار کاهش می‌یابد، نظم بهتری در جابجایی بار حاصل می‌شود و نهایتا از فضا موجود بهتر استفاده می‌شود.
- انتقال کالا به شکل یک‌پارچه و بدون نیاز به واسطه صورت می‌گیرد.
- از سرقت کالا پیشگیری شود.
- امکان شکستگی و آسیب فیزیکی بار به حداقل می‌رسد.
- هزینه‌ی حمل‌ونقل کاهش می‌یابد.
- هزینه‌ی حمل و بارگیری و تخلیه کالا کاهش یافته و حمل‌ونقل بین‌المللی کالا به شکل جدید و مدرن صورت می‌گیرد.
- در بسیاری از موارد هزینه بسته‌بندی کالا حذف می‌شود.
- بسیاری از کالاها مانند داروها و یا مواد فاسد شدنی را که نیاز به شرایط خاص نگهداری دارند می‌توان با کمک کانتینرهای مخصوص به آسانی جابجا کرد.
- کانتینر بخوبی از کالاهای حساس در برابر آلودگی‌های هوا مانند گرد و خاک و یا رطوبت محافظت می‌کند.
تاریخچه پیدایش کانتینر
از سال 1830 در انگلستان نوعی از محفظه‌ها یا کانتینر در سیستم حمل‌ونقل ریلی مورد استفاده قرار گرفت. این محفظه‌ها، برای حمل زغال‌سنگ از لیورپول به شهر منچستر استفاده می‌شدند. کانتینرهای اولیه، جعبه‌های مستطیل شکل ساده‌ای بودند که در هر واگن باری، 4 عدد از آن‌ها را در کنار هم قرار می‌دادند.
پس از آن و قبل از جنگ دوم جهانی در اروپا، نوعی کانتینر استاندارد به کار گرفته شد. این کانتینرها، فریم یا چارچوبی فلزی داشتند و درها، بدنه و سقف آن‌ها از چوب ساخته می‌شدند.
سابقه استفاده از کانتینرهای مدرن و با شکل و شمایل کنونی در صنعت حمل‌ونقل، به قرن بیستم بر می‌گردد. همسان‌سازی ابعاد و تهیه یک استاندارد واحد برای کانتینرها بین کشورهای اروپایی و امریکا، اولین بار در سال 1933 میلادی انجام شد.
استفاده فراگیر از کانتینرها را می‌توان مرهون رکود اقتصادی بزرگ غرب و بحران وال‌استریت در سال 1929 دانست. این استفاده گسترده از کانتینرها، تلاشی برای بازسازی و احیای سیستم ریلی آمریکا به حساب می‌آمد که در بحران اقتصادی آن روزگار آسیب دیده بود. در واقع، هدف نهایی آن بود تا وسیله‌ای ساخته شود که وضعیتی چند منظوره داشته باشد. یعنی بین سیستم‌های مختلف حمل‌ونقل جاده‌ای، دریایی و همین‌طور ریلی، امکان استفاده مشترک داشته باشد.
اولین بار کانتینر مدرن چند منظوره intermodal container چهل فوتی بین سال‌های 60 تا 70 میلادی توسط کمپانی مشهور امریکایی، با نام سی‌لند SeaLand ساخته و مورد استفاده قرار گرفت.
نقش کانتینر در صنعت حمل‌ونقل بین‌المللی کالا
درست همانند پالت‌ها یا دیگر محفظه‌هایی که برای حمل بار مورد استفاده قرار می‌گیرند، ایده استفاده از کانتینر برای حمل بار به نحوی بود که بارگیری و جابجایی بار ساده‌تر شده باشد. همچنین بتوان حجم بیشتری از بار را به صورت بسته‌بندی و پک شده، به ویژه در حمل‌ونقل جاده‌ای و دریایی، حمل نمود.
با گذشت بیش از 60 سال از ابداع این ابزار مفید، کانتینرها به خوبی جای خود را در صنعت حمل‌ونقل باز کرده‌اند. بر اساس برآوردهای به عمل آمده در سال 2012 ، بیش از 20 میلیون کانتینر در سراسر دنیا در مدل‌های متفاوت ساخته شده و مورد استفاده صنعت حمل‌ونقل قرار می‌گیرند.
خوب است بدانید که تقریبا 60 درصد حمل‌ونقل دریایی با کمک کانتینر انجام می‌شود. این آمار، نقش مهم کانتینر را در جابجایی بارها نشان می‌دهد. البته در کنار کانتینرها، وسایل دیگری هم هستند که در حمل‌ونقل دریایی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرند. به عنوان نمونه، می‌توان از بُشکه‌ها نام برد که در حمل مایعاتی مانند نفت، پر کاربرد هستند.
کانتینر چند منظوره intermodal container چیست؟
کانتینر چند منظوره یا اینترمودال، به نوعی از کانتینرهای مخصوص حمل‌ونقل کالا گفته می‌شود که قابلیت جابجایی مشترک در مسیرهای جاده‌ای، ریلی، دریایی و هوایی را دارد. کانتینر چند منظوره، در سایت‌های مختلف با عنوان کانتینر چند وجهی یا کانتینر مختلط هم ترجمه شده است.
سایز و طراحی این کانتینرها بر اساس استاندارهای خاصی صورت گرفته است. سایز استاندارد این کانتینرها باعث می‌شود در مسیرهایی که نیاز است بار از راه‌های مختلفی به مقصد منتقل شود، امکان جابجایی وجود داشته باشند.
نکته قابل توجه در مورد کانتینر اینترمدال یا چند منظوره این است که سیستم حمل‌ونقل را از تخلیه و بارگیری‌های چندباره در مسیر بی‌نیاز می‌کند. تصور کنید یک بار قرار است بخشی از مسیر را از طریق ریلی و بخش دیگری را از طریق دریایی جابجا شود.
پرواضح است که انتقال مسیر، نیاز به تخلیه و بارگیری مجدد دارد. این مساله می‌تواند بسیار وقت‌گیر، هزینه‌بر، پر زحمت و احتمالا آسیب زننده به محموله بار باشد. در حالی که وقتی بار داخل یک کانتینر قرار داده شود، بدون تخلیه و بارگیری مجدد، می‌توان کانتینر را به راحتی از سیستم ریلی به کشتی منتقل نمود.
نام‌های دیگر کانتینر
در سیستم حمل‌ونقل بین‌المللی کالا ممکن است نام کانتینر چند منظوره با عناوین دیگری مانند، فریت کانتینر freight container ، کارگو کانتینر cargo container ، کانتینر دریایی container sea ، کانتینر اقیانوسی ocean container هم شناخته می‌شوند.
فرق کانکس و کانتینر چیست؟
یکی دیگر از نام‌های بسیار معروف کانتینر چند منظوره، که در زبان روزمره افراد عادی هم زیاد به کار برده می‌شود، باکس کانتینر Container Express (CONEX) box است. در اصطلاح عامیانه و اختصار، به آن کانکس Conex گفته می‌شود.
هر چند در عرف جهانی کانکس‌ها همان کانتینر هستند. اما در کشور ما کانکس را بیشتر با کاربرد خاصی که برای مصارف مسکونی و اسکان موقت انسان‌ها استفاده می‌شود می‌شناسند.
ابعاد استاندارد کانتینر چیست؟
هر کانتینر در حالت استاندرد، 8 فوت طول، 8 فوت عرض و 8 فوت ارتفاع دارد. به کانتینری با این ابعاد، کانتینر 20 فوتی گفته می‌شود. ابعاد دیگر استاندارد کانتینر، طول بیشتری دارند. یعنی ارتفاع و عرض آن‌ها همان 8 فوت است، اما طول کانتینر بلند‌تر یا کوتاه‌تر است.
انواع کانتینر
کانتینرها انواع مختلفی دارد که در زیر نام برخی از آن‌ها را ذکر می‌کنیم:
- کانتینر معمولی
- کانتینر تاشونده
- کانتینر بدون سقف یا روباز
- کانتینر دو در یا تونلی
- کانتینر پهلو باز
- کابینت ترمال یا حرارتی
- کانتینر مخزن‌دار
- کانتینر یخچالی
- و ….
هر کدام از انواع کانتینرهای که ذکر شد، مصارف خاصی دارند و برای حمل‌ونقل بارهای مختلف کاربرد دارند.
واحد شمارش کانتینر چیست؟
TEU یا tue خلاصه شده و مخفف واژه‌ی twenty-foot equivalent unit می‌باشد. tue یک واحد غیر مستقیم برای ظرفیت بار است که به معنای حجمی به اندازه‌ی بیست پا می‌باشد. این واحد برای توصیف اندازه و حجم کانتینر کاربرد دارد.
به بیان دیگر، tue اگر چه واحد اندازه‌گیری ظرفیت بار است. اما واحد شمارش کانتینر نیز به حساب می‌آید.
سخن پایانی
در این محتوا به طور مختصر تاریخچه‌ای از پیدایش کانتینر را ارائه کردیم. همچنین راجع به مزایای استفاده از آن‌ها در صنعت حمل‌ونقل سخن گفتیم.
همانطور که اشاره شد، وجود انواع مختلف کانتینرها باعث می‌شود که صنعت حمل‌ونقل شکلی مدرن‌تر و امروزی به خود بگیرد. به واسطه‌ی وجود کانتینرها، می‌توان انواع مختلف کالاهای مورد نیاز را در سرتاسر دنیا جابجا نمود.
امیدواریم از مطالبی که در این محتوا از وب‌سایت bsl ستاره آبی دریا ارائه شد، بهره‌ی کافی را برده باشید.
در پایان از همراهی شما با این مقاله سپاسگزاریم.
