کشتیرانی: آشنایی با اصطلاحات رایج دریانوری

دیرزمانی است که دریانوردی و کشتیرانی همزاد تمدن‌های بشری هستند. آشوریان، مردمان فنیقیه، مصریان، تمدن‌های خاور دور و بعدها رومیان، یونانیان و ایرانیان از دیرباز از مزایای کشتیرانی آگاه بوده و از آن بهره می‌برند. کشتیرانی و حضور در عرضه دریا نه تنها برای کشورگشایی و جنگ طلبی استفاده می‌شده، بلکه یکی از راه‌های مهم تجارت مردمان تمدن‌های گذشته بوده است. امروزه نیز با وجود پیشرفت تکنولوژی و ورود وسایلی نقلیه پیشرفته زمینی و هوایی، کشتیرانی همچنان مهمترین ابزار تجارت بین‌المللی است.

در ادامه با وب‌سایت BSL همراه باشید تا در مورد کشتیرانی در ایران و جهان بیشتر بدانیم. از شما دعوت می‌کنیم همراه ما باشید.

تاریخچه کشتیرانی در ایران

بنا بر اسناد تاریخی ایرانی و غیر ایرانی، ایرانیان به دلیل قرار گرفتن در محدوده دو دریا از شما و جنوب و دسترسی به آب‌های گرم و آزاد، دارای نیروی نظامی دریایی بوده و با کشتیرانی آشنا بوده‌اند.

در دوران افول قدرت ایران، از توانمندی‌های کشتیرانی ایرانیان در حوزه‌ی دریا کاسته شد. اما به دلیل اهمیت موضوع تجارت و دادوستد خارجی، بررسی‌ها و مطالعاتی در جهت ایجاد یک شرکت کشتیرانی ملی در سال ۱۳۴۰ انجام شد. این تلاش‌ها نهایتا در سال ۱۳۴۶ منجر به تشکیل شرکت کشتیرانی ملی آریا گردید. این شرکت کار خود را با دو کشتی کوچک و چهار فروند کشتی اقیانوس‌پیما آغاز نمود.

شمارگان کشتی‌های شرکت ملی آریا تا پیش از انقلاب به ۴۲ کشتی با ظرفیت ۵۲۵ تن افزایش پیدا کرد. پس از انقلاب، این شرکت به نام شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران تغییر نام داد. شرکت کشتی‌رانی جمهوری اسلامی ایران فراز و نشیب‌های زیادی را در اثر جنگ تحمیلی و تحریم‌های بین‌المللی دریافت نمود. با این وجود، در حال حاضر این ظرفیت به ۱۴۶ هزار TEU کانتینر رسیده و رتبه چهاردم جهان محسوب می‌شود.

در سال ۱۳۹۶ کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران بالغ بر ۲۷ میلیون تن کالا را جابجا نموده است.

کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران

اهم فعالیت‌های شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران عبارت است از:

• حمل ونقل کانتینری
• حمل‌ونقل فله و کالای عمومی
• سوخت‌رسانی
• حمل‌ونقل دریایی در حوزه دریای خزر
• خدمات نمایندگی
• مدیریت کشتی
• جابه‌جایی بار و مسافر در حوزه خلیج فارس و دریای عمان
• تأمین نیروی انسانی شناورها
• خدمات آموزشی دریایی
• عملیات بندری
• حمل‌ونقل ترکیبی
• تأمین ملزومات مصرفی
• تعمیرات سفری و ادواری کشتی
• حمل مایعات و گازهای شیمیایی
• خدمات مالی و سرمایه‌گذاری
• تأمین پوشش‌های بیمه دریایی
• فناوری اطلاعات دریایی

کشتیرانی و تجارت جهانی

همانطور که اشاره شد حمل و نقل دریایی اصلی‌ترین شریان تجارت بین‌المللی و جابجایی کالا در جهان است. به طوری که برابر گزارش سازمان تجارت و توسعه سازمان ملل UNCTAD، در سال ۲۰۱۸، بیش از ۸۰ درصد از حجم کالاهای دادوستد جهانی از طریف کشتیرانی انجام گرفته است. همچنین بیش از ۷۰ درصد ارزش مالی تجارت جهانی نیز از طریق کشتیرانی و از مسیر دریاها صورت گرفته است.

این اعداد نشان دهنده اهمیت کشتیرانی و حمل‌ونقل دریایی در زنجیره تامین کالا، لجستیک و تجارت جهانی است.

کاربرد کشتی‌ها در کشتیرانی

کشتیرانی در دریا مشتمل بر چند نوع کلی از کشتی‌ها هستند که عبارتند از:

• انواع کشتی های جنگی
• کشتی های مسافربری و تفریحی
• کشتی‌های باری
• کشتی‌های خاص

انواع کشتی‌ها فعال در حمل‌ونقل دریایی

در ادامه، انواع کشتی‌های فعال در خطوط کشتیرانی را به شما معرفی می‌کنیم.

باید توجه داشت، هر کدام از این دسته‌بندی‌ها، خود به شاخه‌ها و انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. که ما در اینجا برای اجتناب از طولانی شدن بحث به آن‌ها اشاره نمی‌کنیم.

1. کشتی‌های کانتیتر Container Ships

انواع کشتی کانتینر سهم عمده‌ای از کشتی‌های مشغول در کشتیرانی‌ را به خود اختصاص می‌دهند. همانطور که از اسم این کشتی‌ها بر می‌آید، کشتی‌‌های کانتینر برای جابجایی تعداد زیادی از کانتینر با سایزهای متفاوت طراحی شده‌اند.

2. کشتی‌های مخصوص حمل بار فله Bulk Carrier

این کشتی مخصوص حمل بارهای بسته‌بندی نشده و اصطلاحا فله هستند. برخی از انواع مواد غذایی مانند غلات و همچنین مواد پودری یا مصالح ساختمانی را با این کشتی‌ها جابجا می‌کنند.

عدم نیاز به بسته‌بندی باعث می‌شود سرعت بارگیری و تخلیه بار کاهش پیدا کند. بنابراین جابجایی بارهای فله سریع‌تر و اززان‌تر انجام می‌شود.

کشتی‌های مخصوص حمل بار فله نیز اقسام مختلفی دارند که از بحث درباره‌ی آنها صرف نظر می‌شود.

3. کشتی‌های مخصوص حمل نفت و مایعات Tanker Ships

این نوع کشتی‌های برای حمل مایعات نفتی، میعانات گازی و مواد شیمیایی طراحی و ساخته می‌شوند.

4. کشتی‌های مخصوص حمل ماشین‌آلات ROLL ON ROLL

برای جابجایی خودروها و برخی ماشین‌آلات از کشتی‌های ROR استفاده می‌شود.

5. کشتی‌های مسافربری Passenger Ships

کشتی‌های مسافربری شامل کشتی‌های تفریحی بزرگی می‌شوند که شبیه به هتل‌های بسیار مجلل و باشکوه هستند. علاوه بر این، شامل کشتی‌های مسافری نیز می‌شوند که در مسیرهای دریایی و نقاط مختلف به ترابری نفرات می‌‌پردازند.

6. کشتی‌های نظامی Naval Ships

ناو‌ها و ناوچه‌های جنگی بخشی از انواع مختلف کشتی‌های نظامی هستند. نیروی دریایی همچون زمان تمدن‌های قدیم، یکی از فاکتورهای اقتدار نظامی کشورها به حساب می‌آید.

انگلستان، ایالات متحده، چین و روسیه، دارای بزرگترین ناوگان‌های نظامی دریایی جهان هستند.

7. کشتی‌هایی با کاربری ویژه Special Purpose Ships

کشتی‌های مخصوص ماهیگیری، کشتی‌های اکتشافی و برخی مخازن دریایی و … نمونه‌هایی از کشتی‌های با کاربری ویژه هستند.

واحد شمارش کانتینر یا ظرفیت کشتی‌ در حمل‌ونقل دریایی

واحد TEU یک واحد استاندارد شمارش کانتینر است. این واحد برای نشان دادن ظرفیت کشتی‌ها و حمل‌ونقل دریایی استفاده می‌شود.

TEU مخفف عبارت twenty-foot equivalent unit به معنای واحد کانتینر ۲۰ فوتی است. البته طول کانتینرها در سایزهای مختلف ۱۰ / ۲۰ / ۳۰ / ۴۰ فوتی و ابعاد متنوع دیگر طراحی و ساخته می‌شوند. اما مبنای محاسبه ظرفیت بارهای دریایی و تعداد کانتینرها، عدد ۲۰ فوت است.

در این محتوا می‌توانید با انواع کانتینرهای دریایی که در حمل‌ونقل دریایی کاربرد آشنا شوید.

معرفی ۱۰ شرکت کشتیرانی بزرگ دنیا در سال ۲۰۲۰

در ادامه ظرفیت ۱۰ شرکت کشتیرانی تجاری بزرگ دنیا بر حسب TEU نشان داده می‌شود.

1. شرکت دانمارکی P MOLLER-MAERSK با ظرفیت جابجایی ۴.۱ میلیون TEU
2. شرکت کشتیرانی مدیترانه MSC با ظرفیت ۳.۸ میلیون TEU
3. شرکت اقیانوس پیمای چین COSCO با ظرفیت ۳.۱ میلیون TEU
4. شرکت فرانسوی CMA CGM با ظرفیت ۲.۷ میلیون TEU
5. شرکت آلمانی Hapag-Lloyd با ظرفیت ۱.۷ میلیون TEU
6. شرکت سنگاپوری ONE با ظرفیت ۱.۵ میلیون TEU
7. شرکت چند ملیتی Evergreen Line با ظرفیت ۱.۲ میلیون TEU
8. شرکت هنگ کنگی Orient Overseas با ظرفیت ۷۳۳۵۸۰ TEU
9. شرکت کشتیرانی ملی کره HMM با ظرفیت ۷۲۸۴۱۶ TEU
10. شرکت تایوانی Yang Ming با ظرفیت ۶۱۶۰۰۰ TEU

رتبه‌ی ایران در جهان از نظر حمل‌ونقل دریایی

برابر اعلام شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، این شرکت که در جهان با نام IRISL شناخته می‌شود، با ۱۴۶ هزار TEU چهاردهمین شرکت بزرگ تجارت دریایی دنیا محسوب می‌شود.

آشنایی با مفاهیم کشتیرانی و حمل‌ونقل دریایی

صنعت دریانوردی، یک صنعت بین‌المللی است. همانطور که گفته شد مهمترین ابزار حمل‌ونقل کالا بین نقاط مختلف دنیا، حمل‌ونقل دریایی است. در نتیجه، زبان صنایع دریایی یک زبان بین‌المللی با عبارات و ارجاعات مشترک است.

در اینجا می‌خواهیم سه مفهوم پرکاربرد در حوزه کشتیرانی و صنعت دریانوردی را بیان کنیم.

صنعت دریانودری Maritime

به هر مفهوم و چیزی که در ارتباط با حوزه کشتیرانی باشد مجموعه صنعت دریایی گفته می‌شود. دریا، اقیانوس، بندر، کشتی، دریانوردان و بسیاری از مفاهیم مرتبط، زیرمجموعه اصطلاح صنعت دریانوردی قرار می‌گیرد.

در واقع این عبارت یک بیان عام از هر چیز مرتبط با کشتیرانی است.

حمل و نقل دریایی Shipping

این عبارت بیان کننده عملیات اجرایی انتقال بار و کالا از یک بندر به بندر دیگر است. فعالیت شیپینگ یکی از زیر مجموعه‌های صنعت دریایی است. برای بیان مفهوم حمل‌ونقل دریایی از اصطلاح Maritime Transport هم استفاده می‌شود.

بار دریایی Sea Freight

بار و یا کالایی که به واسطه حمل‌ونقل دریایی جابجا می‌شود.

شرکت‌های کشتیرانی shipping companies

 شرکت‌های مالک کشتی‌های باری و مسافری که به کار حمل‌ونقل دریایی مشغول هستند.

TEU

واحد شمارش کانتینر بیست فوت که بیانگر ظرفیت بار دریایی نیز هست.

تجارت بین المللی دریایی (International maritime trade)

 وزن و حجم کالا و همینطور ارزش مالی آن، که به صورت سالیانه از طریق حمل‌ونقل دریایی بین کشورهای مختلف جابجا می‌شود.

سخن پایانی

کشتیرانی یکی از مهم‌ترین بخش‌های انتقال کالا و حمل‌ونقل در دنیای مدرن امروز است. اگر چه دسترسی به آب در همه‌ی کشورها وجود ندارد، اما کماکان بیش از ۸۰ بار در جهان، به وسیله‌ی خطوط کشتیرانی جابجا می‌شوند.

همچنین صنعت کشتیرانی، از گذشته تا به امروز در تمدن‌های کهن و باستانی وجود داشته و مانند سایر شیوه‌های حمل‌ونقل، جدید نیست. این مساله، نشان از اهمیت حمل‌ونقل دریایی و آبی، از گذشته تا به امروز دارد و نشان می‌دهد، این شیوه‌ی حمل‌ کالا، روز به روز پیشرفته کرده و به شکل امروزی آن در آمده است.

ازین که تا پایان همراه این مقاله بوده‌اید از شما سپاسگزاریم. امیدواریم مطالب بیان شده برایتان مفید واقع شده باشد.

شرکت حمل‌ونقل بین‌المللی ستاره آبی دریا BSL یکی از پیشگامان در عرصه‌ی حمل‌ کالا، مفتخر است انواع خدمات مورد نیازتان را ارائه دهد. انواع شیوه‌های حمل‌ونقل که شامل حمل و نقل زمینی، دریایی، هوایی و ریلی می‌شود، در تخصص ماست.

در صورت تمایل، می‌توانید با کارشناسان و مشاوران ما در BSL تماس بگیرید.