تاریخچه شکل‌گیری این مفهوم اصطلاح کاپوتاژ “Cabotage” که به آن کابوتاژ و مصالحه گفته می‌شود، به طور خاص از واژه فرانسوی caboter به معنی سفر در ساحل گرفته شده است. در طول قرن هجدهم، تحرک روزافزون بازرگانان به این معنی بود که آنها می‌توانند فروش کالاهای خود را در بندرهای کشور خود با حمل و نقل در سواحل کشورهای خارجی آغاز کنند. این عمل بازار داخلی کشور را تهدید می‌کرد، زیرا باعث می‌شد تا وسایل داخلی برای حمل و نقل با رکود مواجه شوند، بنابراین قوانینی وضع شد تا کشور مبدأ ذینفع باشد که به مصالحه معروف شد. درباره این مفهوم و حواشی آن در ادامه بیشتر صحبت شده است.
کاپوتاژ چیست
این اصطلاح از نظر حمل و نقل حق تحویل کالا یا مسافر بین بندرهای یک کشور، توسط کشتی از کشور دیگر است. در واقع مسامحه به معنای حق تجارت داخلی ساحلی است و دقیقاً کابوتاژ حمل و نقل داخلی کالا یا افرادی را که توسط یک شرکت حمل و نقل خارجی انجام می شود، تعریف می‌شود.
امروزه قوانین کاپوتاژ در سطح جهانی وجود دارد که برای محافظت از صنایع داخلی و همچنین برای محافظت از زیرساخت های حمل و نقل، پاک نگه داشتن مسیرهای دریایی ارضی و همچنین به دلایل امنیت ملی آماده شده‌اند. اگرچه قوانین مربوط به آن در بیشتر کشورها وجود دارد، اما میزان اجرای آنها از کشوری به کشور دیگر متفاوت است. معروف‌ترین مقررات در این رابطه “قانون جونز” (1920) موجود در ایالات متحده آمریکا است که ممنوعیت مطلق کابوتاژ را اعمال می‌کند، به این معنی که کلیه حمل و نقل داخلی در امتداد خط ساحلی ایالات متحده باید توسط کشتی‌های آمریکایی با یک خدمه آمریکایی انجام شود. با این وجود در کشورهای دیگر پذیرفته شده است.
دلایل محدودیت کاپوتاژ
دلایل مختلفی وجود دارد که چرا محدودیت‌هایی در زمینه مصالحه اعمال می‌شود، اما مهمترین دلیل قیمت‌گذاری است. در بیشتر موارد، کشتی‌هایی که از خارج از کشور می‌آیند، قیمت‌های کمتری برای حمل و نقل ارائه می‌دهند که قیمت‌های بازار داخلی نمی‌تواند با آنها رقابت کند. به دلایل مختلفی در این فرآیند می‌توان به قیمت‌های پایین‌تر دست یافت. مانند: هزینه های پایین کار، هزینه های وام / نرخ بهره، پایین آمدن قیمت سوخت یا حتی هزینه های مواد و تعمیراتی که دارند. با این حال، اخیراً در برخی کشورها بحث در مورد سطح قوانین مربوط به کابوتاژ مورد بازبینی قرار گرفته شده و در سایر حالت‌های حمل و نقل یعنی حمل و نقل داخلی مسافر و کالا از طریق جاده، راه آهن یا حمل و نقل هوایی نیز اجرا می‌شود. که در ادامه توضیح داده‌ایم.
کابوتاژ دریایی چیست؟
این مفهوم به معنای حمل و نقل کالا از یک نقطه به نقطه‌ای دیگر گفته می‌شود که از راه دریا و یا هر رودخانه مرزی انجام می‌شود. به این معنی که شما قصد دارید یک کالا را از بندر الف در کشور خودمان به بندر ب ارسال کنید، برای این کار از مرز دریایی کشور خارج شده یا از رودخانه‌های مرزی استفاده می‌کنید تا ارسال کالا یا حمل و نقل مسافر برای شما کم هزینه‌تر و در مسافت کوتاه‌تری انجام شود.
این نوع حمل و نقل هم با وسایل نقلیه خارجی و هم به کمک وسایل نقلیه داخلی انجام می‌شود. در صورتی که از وسایل نقلیه داخلی استفاده شود، این وسیله نقلیه مورد استفاده هم مشمول قوانین و تشریفات کاپوتاژ خواهد شد. این قوانین فقط شامل بار و مسافر در حیطه حمل و نقل دریایی نیست. همچنین شامل لایروبی، یدک کشی، گذاشتن کابلهای زیردریایی، تحقیقات لرزه‌ای و … می‌شود که توسط یک شرکت خارجی یا شرکت داخلی در ساحل یک کشور دیگر انجام می‌شود. کابوتاژ دریایی را می‌توان به طور کلی در سه دسته طبقه بندی کرد:
- حمل و نقل مسافر
- جابجایی بار
- عملیاتهای مستقر در ساحل مربوط به انبار و گمرک.
کاپوتاژ خودرو به چه معنی است؟
یکی دیگر از اشکال این مفهوم مربوط به خودرو است. اولین نکته‌ای که در این رابطه باید به آن توجه کنید این است که نیازمند به مجوزهای عبور و مرور هم برای شما و هم برای افرادی از جمله اعضای خانواده است که همراه شما باشند. وسایل حمل و نقل چون انواع خودرو جزو کالاهای کاپوتاژی محسوب می‌شود و برای انجام این کار باید با کلیه قوانین مربوط آن آشنا بود. اولین قدم در این راستا داشتن پلاک و گواهی‌نامه‌ی بین‌المللی است. با این تفاسیر کاملاً مشخص می‌شود که کابوتاژ خودرو به معنای دریافت مجوز خروج خودرو از کشور خواهد بود و طبیعی است برای دریافت این مجوز خروج باید به گمرک مراجعه کرد.
مدت زمان لازم برای دریافت کاپوتاژ خودرو و مدارک مورد نیاز
اگر تمام مراحل برای انجام این کار به درستی انجام شود و مدارکی را که در ادامه گفته شده به صورت کامل تهیه کنید. همچنین در صورتی که هزینه‌های لازم برای این امر را پرداخت کرده باشید، در کمترین زمان این امر برای شما انجام خواهد شد و در کمتر از 2 ساعت برگه برای شما صادر خواهد شد تا بتوانید با خودروی خود به بیرون از مرزها سفرها کنید. پس بهتر است قبل از هر اقدامی برای کاهش زمان با تمام قوانین آشنا باشید.
مدارک مورد نیاز
برای کاپوتاژ خودرو به مدارک زیر نخواهید داشت که باید همگی را به دقت آماده کنید:
- برگ سبز و یا سند نشان‌دهنده مالکیت خودرو
- سند یا برگه‌ی مربوط به کمپانی
- ارائه کارت خودرو
- گواهی‌نامه‌ی معتبر مورد نیاز برای این امر
- ارائه برگه بیمه‌نامه معتبر
- ارائه گذرنامه
- ارائه یک قطعه عکس ۴*۳ (جهت دریافت گواهینامه بین‌المللی ضروری است.)
- رسید مربوط به پرداخت هزینه‌های لازم برای این کار
- مراحل دریافت پلاک و گواهینامه بین المللی
یکی از مراحل و مدارک مورد نیاز برای دریافت برگه کابوتاژ خودرو، اقدام برای دریافت کردن گواهینامه بین‌المللی برای فرد راننده و البته پلاک بین‌المللی برای خودرو است. جهت دریافت این دو باید به شعب کانون جهانگردی و اتومبیل‌رانی ایران مراجعه شود. با این وجود قبل از اقدام برای این کار باید از دو نکته مهم مطمئن شوید: اول اینکه آیا کشوری که قصد سفر به آن را دارید گواهینامه شما را پذیرش می‌کند یا نه؟ نکته دوم اینکه آیا کشور مقصد نیاز به گواهینامه یک ساله دارد و یا گواهینامه سه سال؟
همچنین در صورتی که سند مالکیت و کارت خودرو به نام خود فرد نباشد، برای دریافت پلاک بین‌المللی که مقدمه دریافت برگه کاپوتاژ است، خود فرد مالک باید حضور داشته باشد یا از طرف وی یک وکالتنامه محضری به فرد داده شده باشد. این پلاک به صورت موقتی صادر خواهد شد و بهتر است بعد از دریافت برای نصب آن از بست‌های پلاستیکی استفاده شود.
هزینه و مدارک لازم برای پلاک بین المللی
در کل باید گفت که هزینه‌های لازم برای دریافت پلاک بین‌المللی و برگه کاپوتاژ زیاد بالا نیست. اما از آنجایی که این مدارک برای تردد بین‌المللی است باید هزینه لازم را برای ترجمه رسمی مدارک از طریق دارالترجمه‌های رسمی را در نظر داشته باشید.
مدارک لازم برای دریافت پلاک بین‌المللی هم عبارتند از:
- ارائه اصل پروانه جهت خروج موقت معتبر که توسط یکی از گمرکات کشور صادر شده باشد.
- ارائه تصویر کپی از پشت و روی پروانه خروج موقت
- ارائه اصل و تصاویر گذرنامه فرد مالک خودرو و یا شخص راننده
- ارائه اصل کارت خودرو یا سند نشان‌دهنده مالکیت خودرو
- تکمیل فرم‌های لازم برای درخواست پلاک بین‌المللی و ارائه آن
- قوانین مربوط به تردد با پلاک بین‌المللی
بعد از آنکه پلاک بین‌المللی برای دریافت برگه کابوتاژ خودرو صادر شد، باید به این نکته مهم توجه داشته باشید که جهت استفاده در خارج از مرزها صادر شده است، برای همین در داخل کشور امکان تردد با آن وجود ندارد. البته در مناطقی چون مناطق آزاد و مرز امکان استفاده از آن وجود دارد.
نکات مهم برای دریافت برگه و کاپوتاژ خودرو
بعد از آنکه مراحل انجام این کار را صورت دادید باید اول این نکته مهم را مدنظر داشته باشید خودرو شما تنها از مرزهایی می‌تواند خارج شود که گمرک در آنها وجود داشته باشد. البته می‌توانید از یک شهر دارای گمرک خارج شده و از یک شهر دیگری که دارای گمرک است وارد مرز شوید.
در مورد کشورهای ورودی نیز اغلب به مدل خودرو، سال ساخت و مواردی از این دست سخت‌گیر نخواهند بود اما برخی از کشورهای دیگر اینگونه نیستند. به همین خاطر باید در مورد قوانین کشور ورودی اطلاعات لازم را به دست بیاورید.
نکته مهم بعدی هم باید به آن توجه داشته باشید این است که در تمام طول سفر برگه‌ی مربوطه را همراه خود داشته باشید تا با مشکلی مواجه نشوید و مجاز به تردد باشید. همچنین پلاک بین‌المللی و گواهینامه‌های بین‌المللی هم باید در طول تردد همراه شما باشد.
برگه کاپوتاژ خودرو در کشور ایران دارای اعتباری به مدت زمان یک سال است و برای تمدید یا دریافت آن از نو باید خودرو وارد مرزهای کشور شده و دوباره برگه لازم برای این کار دریافت کنید. در صورتی که برای این امر اقدام نکنید؛ چون طبق قوانین بین‌المللی است، جریمه برای شما در نظر گرفته می‌شود.
سخن پایانی
در این مطلب از سایت ستاره آبی دریا با شما همراه بودیم. با توجه به مواردی که گفته شد، ضروری است تا تمام مراحل و مدارک لازم برای کاپوتاژ خودرو را از قبل آماده کنید و تمام نکات لازم برای این امر را به دقت مدنظر داشته باشید تا جریمه خاصی مشمول شما نشود.
