مقدمه
انسان از دیرباز در آرزوی پرواز بوده و بارها دستگاه‌هایی را برای اینکار اختراع می‌کردند که هر کدام با شکست مواجه می‌شدند. اما، در سال 1903 برادران رایت برای اولین‌بار موفق به پرواز به وسیله یک موتور پرنده شدند. پس از گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی کم‌کم هواپیماهایی ساخته شدند که به منظور تفریح از آن‌ها استفاده می‌شد. بعدها شرکت بوئینگ با ساخت هواپیماهای مسافربری انقلابی در صنعت حمل و نقل بپا کرد. در ابتدا ایمنی در حمل و نقل هوایی به اندازه‌ای نبوده که بتوان به آن اعتماد کرد. اما، رفته رفته شرکت‌های مختلفی نظیر ایرباس فعالیت‌های تولید هواپیما را آغاز و به صنعت حمل و نقل هوایی کمک شایانی کردند.
در ابتدا، از هواپیماها به منظور جابجایی مسافر و بعضا کالاهای کوچک استفاده می‌شد؛ اما، با پیشرفت‌هایی که در صنعت هواپیماسازی حاصل شد، هواپیماهای باربری نیز به جرگه حمل و نقل پیوستند. این امر موجب شد تا بسیاری از تاجران به منظور ارسال سریع کالا از این هواپیماها بهره ببرند و به کسب و کار خود رونق ببخشند. جایگاه حمل و نقل هوایی در ایران نیز از سال‌ها پیش رونق پیدا کرده و بسیاری از شرکت‌های خصوصی و دولتی با خرید هواپیماهای پیشرفته اقدام به خدمات‌رسانی به مردم کرده‌اند. در این مطلب شرکت حمل و نقل بین المللی ستاره آبی دریا با ما همراه باشید تا شما را با مزایا و شرایط حمل و نقل هوایی آشنا کنیم.
جایگاه حمل و نقل هوایی در ایران
پس از انقلاب اسلامی ایران و با گذشت 4 دهه هنوز صنعت هوایی کشور رونق چندانی نداشته که این امر به دلیل فشارهای خارجی و تحمیل تحریم‌های ظالمانه از سوی غرب است. مهمترین چالشی که صنعت هواپیمایی کشور و حتی سایر کشورهای جهان با آن مواجه هستند ایمنی در حمل و نقل هوایی بوده که ایران با تمام محدودیت‌ها تقریبا در حفظ امنیت مسافران موفق عمل کرده است. صنعت هواپیمایی ایران جایگاه یازدهم را در سطح خاورمیانه داشته و توانسته به تعداد فرودگاه‌های عملیاتی خود اضافه کند؛ به گونه‌ای که تعداد فرودگاه‌ها از زمان انقلاب از 20 فرودگاه به 70 فرودگاه افزایش پیدا کرده و تعداد مسافران نیز از 3 میلیون در سال به 20 میلیون در سال رسیده است.
با توجه به تغییر و تحول در ساختار اقتصاد جهانی، حمل و نقل هوایی به یک گزینه بسیار مهم در کسب سرمایه تبدیل شده است. به طوری که، 90 درصد از سفرهای گردشگری در سطح جهان از طریق حمل و نقل هوایی بوده و حتی واردات و صادرات نیز از طریق هواپیماهای باربری غول‌پیکر انجام می‌شود. این امر نشان می‌دهد که برقراری ارتباط از طریق راه‌های بین المللی هوایی چه جایگاه مهمی را در تجارت بین الملل کسب کرده است.
اما، فراموش نکنید که ایمنی در حمل و نقل هوایی بسیار حائز اهمیت بوده و در صورتی که کشوری نتواند ایمنی سفرهای خود را تامین کند از چرخه اقتصاد بین المللی تا حدودی فاصله می‌گیرد؛ از این رو، باید با اتخاذ سیاست‌های مختلف سعی در حفظ ایمنی جان مسافران و کالاهای صادراتی داشت.
اهمیت ایمنی در حمل و نقل هوایی
رکن اساسی حمل و نقل زمینی و چه هوایی برقراری امنیت و بی‌خطری است. اهمیت این موضوع به قدری زیاد است که یک کنوانسیون مستقل بین المللی سال‌ها پیش به امضای کشورهای مختلف رسید تا با انجام مفاد آن از وقوع سانحه جلوگیری شود. با مقایسه آمار تلفات سال‌های پیش با آمار کنونی متوجه می‌شویم که تمهیدات مختلف در تامین امنیت حمل و نقل هوایی مثمر ثمر واقع شده و دیگر خبری از بروز سوانح متعدد هوایی نیست.
این امر موجب شده است تا مسافران و بازرگانان دید مثبتی به صنعت هوایی داشته باشند و از آن به عنوان بهترین گزینه حمل و نقل بهره ببرند. خوشبختانه، بسیاری از کشورها (کشورهایی که دارای ارتباطات هوایی گسترده هستند) با عقد قراردادهای چندجانبه به تامین ایمنی در سفرهای هوایی تاکید کرده و بستری مناسب برای حفظ جان مسافران فراهم کرده‌اند.
کنوانسیون‌های مربوط به ایمنی در حمل و نقل هوایی
با توجه به امیت بالای امنیت حمل و نقل هوایی کنوانسیون‌هایی بین کشورهای جهان تنظیم شده است که مهمترین آن تاسیس سازمان جهانی هواپیمایی کشوری (ایکائو) که مقر آن در کشور کانادا می‌باشد. این سازمان مقرراتی را وضع کرده که به طور سختگیرانه آن‌ها را پیگیری می‌کند. این سازمان تمام خطرات و ریسک‌های موجود در هوانوردی کشوری را شناسایی و برای مواجهه با آن شیوه‌هایی اثربخش تدوین و اجرا نموده است.
به همین منظور به کشورهایی که از بودجه کمی برخوردار هستند کمک‌های مالی فراوانی کرده تا بتوانند تمام کاستی‌ها و نواقص موجود را برطرف کنند. این سازمان هر ساله کشورها را به تبادل اطلاعات و تجارب تشویق کرده تا کشورهای کمتر توسعه‌یافته بتوانند هنگام رویارویی با مشکلات به راحتی بر آن فائق شوند.
ایکائو جهت بهبود ایمنی در حمل و نقل هوایی کارشناسانی را به کشورهای مختلف ارسال کرده و با برگزاری کلاس‌های آموزشی آن‌ها را برای رویارویی با سوانح و خطرات احتمالی آماده می‌کند. همچنین، این کارشناسان تمام سوانح گذشته را بررسی و به ریشه‌یابی علل حادثه‌های قبلی می‌پردازند. سپس، با ارائه برنامه‌هایی جامع، کشورها را از ایرادات آن‌ها آگاه و کمک به پیشگری از سوانح بعدی می‌کنند.
اهمیت شرکت‌های حمل و نقل هوایی کالا در تامین ایمنی سفر
بسیاری از تاجران به دنبال ایمن‌ترین راه ممکن برای ارسال محموله‌های خود به سایر نقاط جهان هستند. این افراد برای اینکه کالاهای خود را صحیح و سالم به مقصد برسانند حاضرند هزینه‌های زیادی نیز متقبل شوند. از این رو، تاثیر امنیت بر حمل و نقل بسیار مستقیم بوده و اگر به خوبی به این موضوع توجه نشود، ممکن است تجارت را با چالش‌های بزرگی مواجه کند. از این رو، بسیاری از شرکت‌های هوایی با ارائه خدماتی ویژه سعی در جلب اعتماد مشتریان داشته و با یکدیگر به رقابت می‌پردازند.
مهمترین موضوعی که هنگام ارسال کالا باید به آن توجه کرد، دریافت بیمه‌نامه از شرکت‌های حمل و نقل هوایی است. بیمه‌نامه تضمین‌کننده ایمنی در حمل و نقل هوایی بوده و در صورت آسیب رسیدن به کالاهای شما، شرکت حمل و نقل هوایی موظف به پرداخت خسارت می‌باشد. توجه داشته باشید که تمام شرکت‌های حمل و نقل هوایی باید از سازمان هواپیمایی کشور مجوزهای رسمی را دریافت و تمام قوانین را رعایت کنند. یکی از مهمترین قوانینی که در این اجازه‌نامه‌ها قید شده است تامین ایمنی مسافران و کالاهای صادراتی است.
نقش خدمات حمل و نقل در مدیریت ایمنی
فاکتورهای متعددی در تامین امنیت حمل و نقل هوایی نقش دارند که مهمترین آن سرویس کنترل ترافیک هوایی است. در این بخش خدمه هواپیما با کارکنان برج مراقبت به صورت لحظه‌ای در ارتباط هسستند و باید تمام نکات را جهت تامین ایمنی مسافران لحاظ کنند. از زمانی که هواپیما از باند فرودگاه بلند می‌شود از طریق فرکانس‌های رادیویی با برج مراقبت در ارتباط خواهد بود. در غیر اینصورت امنیت سفر به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد.
خدمه داخل هواپیما نیز جزو مهمترین عاملان تامین ایمنی در حمل و نقل هوایی هستند. این خدمه باید به تمام مسئولیت‌های خود عمل کنند و از انجام هر گونه کم و کاستی پرهیز کنند. وجود یک کادر پزشکی ماهر که در طول سفر به مسافران سرویس‌دهی کنند بسیار مهم است. این فاکتورها در تامین ایمنی سفر بسیار تاثیرگذارند و عدم وجود یکی از آن‌ها مشکلات زیادی را در طول پرواز ایجاد خواهد کرد.
همچنین، ماموریت خلبان فقط چرخاندن فرمان و ارتباط‌گیری با برج مراقبت نیست؛ بلکه، باید در اتخاذ تصمیم درست در طول سفر کاملا هوشیار باشد. ممکن است در طول سفر شرایط جوی به طور ناگهانی نامساعد شود. خلبان باید با تصمیم‌های درست خود شرایط را به گونه‌ای رقم بزند که شرایط جوی هیچ تاثیری بر ادامه مسیر نگذارد.
قوانین حمل کالاهای پرخطر
بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی اقدام به حمل کالای خطرناک می‌کنند که این امر ممکن است ایمنی در حمل و نقل هوایی را به خطر بیاندازد. از این رو، سازمان هواپیمایی کشوری ایکائو قوانینی در این خصوص وضع کرده است. بر این اساس هیچ مسافری حق حمل کالایی نظیر مواد منفجره، مواد اشتعال‌زا مانند الکل و گازوئیل، مواد مخرب مانند جیوه و باتری ماشین، جامدات قابل اشتعال مانند منیزیم، مواد سمی و سرایت‌کننده و غیره را ندارد. در صورت مشاهد بشدت با چنین افرادی برخورد خواهد شد.
برخی دیگر از وسایلی که برای حفظ ایمنی سفر نباید با خود حمل کرد شامل انواع سلاح‌های گرم و سرد، انواع اسیدها، تجهیزات دودزا مانند گاز اشک‌آور و غیره می‌شوند. این کالاها فقط با هواپیماهایی مخصوص و بدون حضور مسافران قابل انتقال خواهند بود. این کالاها در بسته‌بندی‌های مخصوص در جعبه‌های ویژه قرار می‌گیرند و تنها شرکت‌های رسمی اجازه انتقال آن را دارند.
مزایای حمل و نقل هوایی
حمل و نقل هوایی در عین حالی که نسبت به سایر سیستم‌های حمل و نقل گران‌تر است، اما دارای مزایای بی‌نظیری است که در ادامه به چند مورد مهم آن اشاره می‌کنیم.
سرعت بالا: بزرگ‌ترین مزیتی که می‌توان برای حمل و نقل از طریق سیستم هوایی در نظر گرفت، ارسال سریع مرسولات و انتقال مسافران در کمترین زمان ممکن به مقصد است. این امر موجب شده است تا بسیاری از افراد برای صرفه‌جویی در زمان از این روش ایده‌آل استفاده کنند.
ایمنی در حمل و نقل هوایی: درست است که در سال‌های اخیر شاهد سوانح هوایی زیادی بوده‌ایم، اما، سیستم حمل و نقل هوایی پس از سیستم ریلی جزو ایمن‌ترین روش‌های حمل و نقل می‌باشد.انتقال بار از طریق هواپیما بسیار ایمن بوده و کمترین آسیب در طول سفر به آن‌ها وارد می‌شود.
معایب حمل و نقل هوایی
حمل و نقل هوایی در عین حالی که به سرعت انجام می‌شود اما دارای معایب بزرگی نیز است.
هزینه بالا: بزرگ‌ترین عیب این روش هزینه نسبتا بالای آن است. افراد مجبورند حتی برای انتقال کوچکترین کالاهای خود هزینه‌های زیادی به شرکت‌های حمل و نقل پرداخت کنند.
محدودیت در انتقال بار: برای تامین ایمنی در حمل و نقل هوایی نمی‌توان خیلی از کالاها را با آن حمل کرد. مثل مواد اشتعال‌زا که به دلیل خطرات زیاد ممکن است منجر به انفجار هواپیما و سقوط آن شود.
سخن پایانی
تامین امنیت در تمام روش‌های حمل و نقل مانند حمل و نقل دریایی، زمینی و ریلی مهمترین مولفه است و تمام افراد باید سعی کنند از بروز خطرات احتمالی جلوگیری کنند. بسیاری از سازمان‌های بین المللی نظیر ایکائو با وضع قوانین سفت و سخت سعی در کاهش سوانح هوایی داشته و برای اینکار نیز اقدامات گسترده‌ای انجام داده‌اند. بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی برای حفظ سلامت مسافران تدابیری خاصی اندیشیده‌اند. برقراری امنیت در طول سفر تنها بر عهده خدمه و شرکت‌های مسافربری نبوده و مسافران نیز باید تمام دستورات لازم را برای حفظ ایمنی خود انجام دهند.
