قوانین پست بین المللی – مقررات و مراحل ارسال و دریافت مرسولات پستی ، در دنیای امروز که انسانها در شهرها و کشورهای مختلف زندگی میکنند و همواره به دلایل مختلف نیاز دارند که بستهها و مرسولاتی را برای یکدیگر ارسال کنند، پست نقش مهمی را در انتقال این مرسولهها ایفا میکند. هر کشوری در زمینه ارسال بستههای پستی به کشورهای دیگر، دارای مجموعهای از قوانین و مقررات است که آنها را با نام قوانین پست بین المللی میشناسیم. در کشور ما نیز شرکت پست جمهوری اسلامی ایران ارسال و دریافت بستههای پستی به کشورهای دیگر را برای ساکنین کشور فراهم کرده است. البته شرکتهای حمل و نقل بین المللی دیگری نیز هستند که آنها را با نام شرکتهای پست بین المللی میشناسیم و طبق قوانین و مقررات تعریف شده وظیفه ارسال یا دریافت بستههای پستی غیر تجاری را عهده دار میشوند.
- قوانین پست بین المللی
- ماده 81 تا 91 قانون امور گمرکی – مقررات و قوانین پست بین المللی
- بخش اول – مبادله کیسههای حاوی مرسولههای پستی
- بخش دوم – مرسولههای ارسالی به کشورهای دیگر
- بخش سوم – مرسولههای وارد شده از کشورهای دیگر
- بخش چهارم – مرسولات پستی که مشمول حق ورودی هستند
- بخش پنجم – حمل و جا به جایی مرسولات پستی وارد شده از کشورهای دیگر، در داخل کشور
- بخش ششم – توزیع مرسوله های پستی و دریافت حق ورودی
- آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی
- سخن پایانی

البته باید این نکته را در نظر داشته باشید که بستهی پستی میتوانند ماهیت تجاری نیز داشته باشند. در این متن، در جایی که از بستههای پستی نام میبریم منظورمان میبریم منظورمان بستههایی است که توسط شرکتهای پستی به مقصد مورد نظر ارسال میشوند.
برای اینکه بتوانیم ارسال و دریافت بستههای پستی را بدون مشکل انجام دهیم، باید از قوانین و مقررات موجود برای آن اطلاع داشته باشیم تا دچار مشکل نشویم. در این مطلب تلاش میکنیم قوانین پست بین المللی را بیان کنیم.
قوانین پست بین المللی
در قانون امور گمرکی کشور ما، در مواد 81 تا 91 مبحث سوم آن به قوانین و مقررات بستههای پستی بینالمللی پرداخته شده است که این بخش از قانون، موضوع اصلی مطلب ما میباشد. همچنین در مبحث سوم آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی نیز در مادههای 154 تا 160 به موضوع بستههای پست خارجی پرداخته شده است. وجود این قوانین برای جا به جایی راحت و بدون اشکال بستههای پستی لازم و ضروری میباشد. در ادامه این قوانین و مقررات را بیان میکنیم.این مقررات برای بسته هایی که با پست سریع بین المللی جا به جا می شوند نیز صادق است .
ماده 81 تا 91 قانون امور گمرکی – مقررات و قوانین پست بین المللی
طبق تعریف ارائه شده در مبحث سوم ماده 81 قانون امور گمرکی، مرسولات پستی به طور کلی اشیائی را شامل میشود که مطابق با قوانین پستی کشور ما یا قوانین پست بین المللی اتحادیه جهانی پست، قبول، مبادله و توزیع میشود. این مرسولات پستی شامل مراسلات و امانات زیر میشود:
- دسته اول مراسلات پستی، نمونههای تجارتی، مطبوعات، کارت پستال، نامه، نوار، لوح فشرده و مانند اینها را شامل میشود.
- همچنین امانات پستی، کلیه بستههای پستی را شامل میشود؛ به جز مراسلاتی که در قوانین پستی تحت عنوان دیگری دسته بندی میشوند و از نظر بسته بندی، وزن و کرایه پستی مشمول قوانین و ضوابط خاص خود هستند.
بخش اول – مبادله کیسههای حاوی مرسولههای پستی
مطابق با ماده 82 از همین مبحث، کیسههای پستی که حاوی مرسولات پستی هستند باید به هنگام ورود به گمرکهای مرزی و ارسال به خارج از کشور، در دفتر مبادله پستی تحت نظارت گمرک قرار گرفته و مهر و موم گردند. یعنی این بستهها در داخل کشور پلمپ شده و سپس به خارج از کشور ارسال میشوند.
بخش دوم – مرسولههای ارسالی به کشورهای دیگر
طبق ماده 83 از این مبحث و مطابق با قوانین پست بین المللی، کلیه بستههای پستی ارسالی به خارج از کشور که مشمول نظارت گمرکی هستند، باید همراه با فرمهای تکمیل شده CP71، CN23، CN22 و CP72 به گمرک تحویل داده شوند. فرستنده میتواند این فرمها را از اداره پست تحویل بگیرد.فرقی نمیکند این مرسولات با حمل و نقل هوایی جا به جا شده باشند یا از طریق دریا.
در واحدهای پستی که دارای واحد گمرک هستند، نمایندگان گمرک مسئول برقراری و نظارت بر قوانین پست بین الملل میباشند. این نمایندگان بر آن دسته از مرسولات پستی که مشمول مقررات گمرکی هستند نظارت میکنند و با استفاده از روشهای تعیین شده از طرف گمرک ایران، این مرسولات را مهر و موم مینمایند.
ارائه خدمات بین المللی پستی مطابق با قوانین پست بین المللی تنها توسط واحد خدمات پستی امکان پذیر است. طبق تعریف، واحد خدمات پستی نهادی خصوصی یا دولتی است که برای انجام این کار از دولت مجوز گرفته باشد.

در ماده 84 تصریح شده است که در صورت درخواست اداره پست جمهوری اسلامی ایران، گمرک ایران میتواند تمام یا بخشی از وظایف مرتبط با دریافت و یا ارسال مرسولات پستی به خارج از کشور را برای مدت معین، به صورت نیابتی به اداره پست واگذار کند.
ماده 85 اظهار داشته است در هر نقطهای که دفتر مبادله مرسولات پست خارجی در آن جا وجود داشته باشد، گمرک هم باید در آن جا دفتر تأسیس کرده و وظیفه خود را انجام دهد.
طبق متن ماده 86، در دفاتر مبادله مرسولات پستی، گمرک پس از دریافت مرسولات قبول شده، این مرسولهها را همراه با فرمهای همراهشان کنترل و بررسی میکند و این اختیار را دارد که در صورت عدم مطابقت، مطابق با قوانین پست بین المللی اقدام لازم را انجام دهد.
گمرک علاوه بر نظارت بر مرسولات ارسالی به خارج از کشور، فرم بارنامه کیسههای ارسالی را مطابق با قوانین پست بین المللی مهر و موم میکند.
بخش سوم – مرسولههای وارد شده از کشورهای دیگر
طبق ماده 87، در صورتی که گمرک تشخیص دهد مرسولهها مشکوک هستند، میتواند درخواست کند که مأمور پست آنها را باز کند. در این صورت فرم مربوط به باز شدن بسته پستی به این بسته الصاق میشود.
بخش چهارم – مرسولات پستی که مشمول حق ورودی هستند
طبق ماده 88، این دسته از مرسولات که از کشور دیگری وارد شده و مشمول حق ورودی هستند، باید در انبارهایی که به پست تعلق دارند و گمرک بر آنها نظارت دارد نگهداری شوند.
مطابق با متن ماده 89، دفاتر پست باید مرسولههای پستی که طبق قوانین پست بین المللی متروکه محسوب میشوند را با درج کلیه مشخصات به انبار گمرک تحویل دهد. در صورت درخواست کتبی از طرف صاحب کالا، پست میتواند مدت زمان توقف کالا را تا سقف حداکثر سه ماه تمدید کند.
بخش پنجم – حمل و جا به جایی مرسولات پستی وارد شده از کشورهای دیگر، در داخل کشور
طبق ماده 90 قوانین پست بین المللی، در مواردی که مرسولات پستی مشمول این قانون به گمرک مقصد تحویل داده نشود، این موارد تابع مقررات مبحث شش از فصل اول، بخش هفتم این قانون خواهند بود.
بخش ششم – توزیع مرسوله های پستی و دریافت حق ورودی
مطابق با ماده 91، گمرک حق ورودی مرسولات وارد شده از کشورهای خارجی را دریافت میکند. بنابراین پست موظف است این وجوه دریافتی را به حساب گمرک واریز کند.
آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی
مادههای 154 تا 160 مبحث سوم آیین نامه اجرایی قانون امور گمرکی به مبحث بستههای پستی خارجی اختصاص دارد. در ادامه قوانین پست بین المللی، این موارد را شرح میدهیم.
بخش یکم – مرسولات وارد شده از کشورهای دیگر
طبق ماده 154 از بخش یکم، مبحث سوم، کیسههای حاوی مرسولات وارد شده از کشورهای دیگر در محل دفاتر مبادله مقصد با حضور مأمورین گمرکی و مطابق با ضوابط و قوانین پست بین المللی باز میشوند. پس از باز شدن کیسهها، فرمهای پستی همراه با این بستهها توسط گمرک مهر میشود.
در ماده 155 گفته شده است مرسولههایی که طبق ارزیابی گمرک مشمول پرداخت حق ورودی تشخیص داده شوند، پس از تعیین مبلغ وجه پرداختی و وصول آن به گیرنده تحویل داده میشوند. همچنین برای مرسولههایی که معافیت از پرداخت وجه شاملشان میشود، این نوع مرسولات پس از ثبت معافیت در دفتر مربوطه و ثبت مهر معافیت بر روی آن، به دست تحویل گیرنده خواهد رسید.

بخش دوم – عبور داخلی مرسولههای وارد شده از کشورهای دیگر
طبق ماده 156 از بخش دوم، اظهارنامه عبور داخلی مرسولات پستی وارد شده از کشورهای دیگر در چهار نسخه صادر میشود. یک نسخه به پست مقصد ارسال میشود، نسخه دوم در پست مبدأ نگهداری شده، نسخه سوم به گمرک مقصد تحویل داده شده و نسخه چهارم توسط گمرک مبدأ اخذ شده و نگهداری میشود.
مطابق با ماده 157، با صدور اظهارنامه موضوع ماده 156، و به روش مشخص شده توسط قوانین پست بین المللی نظارت بر کیسه بندی و همچنین ارسال مرسولات عبور داخلی انجام میگردد.
بخش سوم – برگشت خوردن مرسولههای پستی وارد شده از کشور دیگر یا ارسال آنها به مقصد جدید در کشوری دیگر
طبق ماده 158 از این بخش، در رابطه با مرسولههای پستی برگشت خورده و یا ارسالی به مقصد جدید در کشوری دیگر، چهار اظهارنامه برای آنها صادر شده و پس از پلمپ مرسوله برگشتی توسط مأمور گمرک، به دفتر مبادله پستی ارسال میشود.
طبق ماده 159، مأموران گمرک حاضر در دفاتر مبادله پستی پس از درج اطلاعات مربوطه و تاریخ ارسال مرسوله برگشت خورده در نسخه اظهارنامهای که در اختیار دارند، خبر مرجوع شدن مرسوله را همراه با عودت اظهارنامه به اطلاع گمرک مبدأ میرسانند.
چهارم – توزیع مرسولهها
طبق ماده 160 در صورتی که امکان توزیع مرسولات طبق مقررات پستی فراهم نبود و تصمیم گرفته شد که مرسوله برگشت خورده یا به مقصد جدید در داخل کشور فرستاده شود، مشخصات آن همراه با پروانه گمرکی، شماره اظهارنامه مرجوعی و علت برگشت به گمرک باز گردانده خواهد شد.
سخن پایانی
در این مطلب وبلاگ شرکت حمل و نقل بین المللی ستاره آبی دریا به منظور بیان قوانین پست بین المللی به مرور بخشهایی از قانون امور گمرکی و آیین نامه اجرایی آن در زمینهی حمل و نقل دریایی، زمینی، هوایی و ریلی پرداختیم. این بخشها صرفاً به قوانین و مقررات مربوط به ارسال و یا دریافت بستههای پستی به کشورهای دیگر اختصاص داشته و از طرف مأمورین پست و گمرک لازم الاجراست. همان طور که گفته شد، تکمیل فرایند پستی با همکاری کامل پست با گمرک صورت میگیرد و هر دو نهاد در انجام صحیح مبادله مرسولات نقش مهمی دارند. در صورتی که قصد دارید مرسوله پستی به خارج از کشور ارسال کنید یا در انتظار دریافت مرسوله خارجی هستید، مطالعه این مطلب به شما کمک میکند از ساز و کار و مراحل قانونی آن اطلاع پیدا کنید.
۹۳ نظر در “ قوانین پست بین المللی – مقررات و مراحل ارسال و دریافت مرسولات پستی”