ISPS در باربری دریایی چیست؟ رمز امنیت در بنادر و کشتی‌های تجاری

ISPS در باربری دریایی چیست ؟ اگر با صادرات و واردات از طریق دریا سر و کار دارید، حتماً نام ISPS Code به گوشتان خورده. ممکن است شنیده باشید که بدون رعایت این کد، کشتی‌ای حق ورود به بندری را ندارد یا تخلیه بارش به تأخیر افتاده. اما ISPS دقیقاً چیست؟ چه مزایا و چالش‌هایی دارد؟ و چرا اجرای آن در ایران هم، مانند کشورهای دیگر، حیاتی و گاهی پیچیده است؟

در این مقاله، به زبان ساده اما تخصصی، شما را با کد ISPS، اهداف، الزامات، مزایا، چالش‌ها و نحوه اجرای آن در کشتی‌ها و بنادر آشنا می‌کنیم. اگر صادرکننده یا واردکننده هستید، این اطلاعات می‌تواند مستقیماً روی زمان، هزینه و امنیت محموله‌تان تأثیر بگذارد.

کد ISPS چیست؟

ISPS مخفف International Ship and Port Facility Security Code یا “کد بین‌المللی امنیت کشتی و تأسیسات بندری” است. این کد در سال ۲۰۰۴ و در پی حملات تروریستی ۱۱ سپتامبر، توسط سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) تدوین شد تا امنیت حمل‌ونقل دریایی جهانی افزایش یابد.

ISPS بخشی از کنوانسیون بین‌المللی ایمنی جان انسان در دریا (SOLAS) است و اجرای آن برای اکثر کشورها الزامی‌ست.

هدف کد ISPS چیست؟

هدف اصلی این کد، پیشگیری از حملات تروریستی و تهدیدهای امنیتی علیه کشتی‌ها و بنادر است. اما در عمل، اهداف ISPS فراتر از امنیت فیزیکی رفته و شامل:

• محافظت از کالا و تجهیزات کشتی
• جلوگیری از ورود افراد یا بارهای غیرمجاز
• هماهنگ‌سازی استانداردهای امنیتی جهانی
• بهبود واکنش به حوادث امنیتی می‌شود.

الزامات اصلی کد ISPS

هر کشتی تجاری و بندر بین‌المللی باید مجموعه‌ای از اقدامات امنیتی را مطابق ISPS اجرا کند. الزامات اصلی شامل موارد زیر است:

• تعیین سطح امنیتی (Security Level) برای کشتی یا بندر (سطح ۱، ۲ یا ۳)
• تهیه و اجرای طرح امنیتی کشتی (Ship Security Plan – SSP) یا بندر
• تعیین افسر امنیت کشتی (Ship Security Officer – SSO) و آموزش پرسنل
• نصب تجهیزات کنترلی مانند دوربین، کارت‌های شناسایی، قفل‌های هوشمند
• ارتباط مستمر و گزارش‌دهی به مراجع ذی‌ربط بندری یا ملی

اجرای ISPS در کشتی‌های باربری

در کشتی‌های باری، اجرای ISPS به‌صورت روزمره اعمال می‌شود. مثلاً:

• قبل از ورود هر فرد به کشتی، باید شناسایی و ثبت شود.
• کشتی باید در هر لحظه آمادگی اعلام وضعیت امنیتی خاص را داشته باشد.
• افسر امنیت کشتی باید گزارش‌هایی درباره بازرسی‌ها، بازدیدها و اتفاقات غیرعادی تهیه کند.

اجزای کلیدی ISPS در کشتی‌ها

• Ship Security Assessment (SSA): ارزیابی ریسک امنیتی کشتی
• Ship Security Plan (SSP): نقشه اقدامات امنیتی
• Ship Security Officer (SSO): مسئول اجرای ISPS در کشتی
• Training and Drills: آموزش کارکنان و تمرین‌های دوره‌ای
• Security Equipment: دوربین، سنسورها، اسکنرها و نرم‌افزارهای کنترلی

اجرای ISPS در تأسیسات بندری

در بنادر نیز مشابه کشتی‌ها:

• باید Port Facility Security Plan (PFSP) تهیه شود.
• یک افسر امنیت بندر (Port Facility Security Officer – PFSO) تعیین شود.
• هر بندر باید سطح امنیت خود را متناسب با تهدیدات تعیین و اقدامات لازم را اجرا کند.

در ایران نیز، بنادری مانند بندر شهید رجایی، بندر امام و بندر بوشهر، سیستم ISPS را تا حد قابل‌قبولی پیاده‌سازی کرده‌اند، هرچند هنوز در بخش‌هایی مانند فناوری و آموزش، با کشورهای پیشرفته فاصله داریم.

مزایای اجرای ISPS برای بازرگانان و شرکت‌های حمل‌ونقل

• کاهش ریسک سرقت یا خرابکاری روی کالاها در کشتی یا بندر
• افزایش اعتماد شرکای خارجی به سیستم حمل‌ونقل کشور
• تسریع در فرآیند تخلیه و بارگیری به‌دلیل شفافیت امنیتی
• کاهش هزینه‌های بیمه به‌خاطر ریسک کمتر
• ارتقاء جایگاه بنادر ایران در حمل‌ونقل بین‌المللی

ستاره آبی دریای خروشان، همراه شما در مسیر ایمن حمل‌ونقل

شرکت ستاره آبی دریای خروشان با تجربه در حمل‌ونقل دریایی از چین، دبی و هند، کاملاً با الزامات ISPS در بنادر بین‌المللی آشناست و کلیه فرآیندهای بارگیری، رزرو کانتینر و هماهنگی با بنادر مطابق این استاندارد انجام می‌شود.
با ما، خیالتان از بابت ایمنی بار و تطابق با مقررات جهانی آسوده است. حتی اگر مقصد یا مبدا شما بندری با سخت‌گیری بالا باشد، تیم ما از قبل تمام الزامات ISPS را برای شما پیش‌بینی و هماهنگ می‌کند.

جمع‌بندی

ISPS یک کد امنیتی صرف نیست؛ ستون فقرات حمل‌ونقل ایمن دریایی در جهان امروز است. شناخت و رعایت آن نه تنها برای کشتی‌ها و بنادر، بلکه برای واردکنندگان و صادرکنندگان نیز حیاتی است.
اگر به دنبال حملی سریع، مطمئن و مطابق با استانداردهای جهانی هستید، توجه به ISPS را به عنوان یک ضرورت در نظر بگیرید، نه صرفاً یک الزام اداری.

سوالات متداول