کریدورهای بین المللی و کانال‌هایی برای حمل و نقل زمینی، هوایی و دریایی ، هر کسی که اخبار روزانه را دنبال کرده باشد یا به ترانزیت و مسائل مربوط به آن علاقه‌مند باشد، قطعاً عبارت کریدورهای بین المللی را شنیده است. تعریف ترانزیت عبارت است از جا به جایی بار از مبدأ به مقصد مشخص به واسطه عبور از مناطق واسطه. در همین راستا، مسیری که برای حمل و نقل و جا به جایی کالا مورد استفاده قرار می‌گیرد و به عنوان محور ترافیک کالا در سطح کشوری، منطقه‌ای و یا بین المللی در نظر گرفته می‌شود، کریدور نامیده می‌شود.
در این مطلب از وبلاگ شرکت حمل و نقل ستاره آبی دریا، قصد داریم شما را با مفهوم کریدورهای بین المللی آشنا کرده و انواع آن را معرفی کنیم. برای آشنایی با این مفهوم مهم در صنعت حمل و نقل کالا، تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
کریدور بین المللی چیست؟
مطابق با تعریف سازمان بین المللی همکاری راه آهن‌ها (OSJD)، کریدورهای بین المللی شبکه‌های حمل و نقل بین المللی هستند که در آن‌ها از خطوط راه آهن، جاده‌ها و آب راه‌ها برای ترازیت بین المللی و حمل و نقل کالا و مسافر استفاده می‌شود. مسیر کریدورها به نحوی است که ترانزیت و حمل و نقل کالا در آن صرفه اقتصادی دارد. به طور کلی هر کریدور در یکی از جهت‌های زیر قرار دارد:
- جهت شمال به جنوب و یا برعکس
- جهت شرق به غرب و یا برعکس
- جهتی مابین کریدورهای عرضی و طولی
در هر کریدوری از روش‌های مختلف حمل و نقل انواع بار نظیر حمل و نقل دریایی، جاده ای و ریلی با هدف ترانزیت بار در کوتاه‌ترین زمان ممکن و با کم‌ترین هزینه استفاده می‌شود.
انواع کریدورهای حمل و نقل
به طور کلی کریدورهای موجود در سطح جهان، به چهار دسته تقسیم می‌شوند. این دسته‌ها عبارتند از:
- کریدورهای تجاری داخلی: این دسته از کریدورها با هدف حمل و نقل کالا و بار در داخل شبکه راه‌های هر کشوری ایجاد می‌شوند
- کریدورهای تجاری خارجی: از این دسته از کریدورها به منظور حمل و نقل بارها و کالاهای وارداتی و صادراتی هر کشور استفاده می‌شود
- کریدورهای ترانزیتی تبادل کالا: این دسته از کریدورها با هدف حمل و نقل مسافر و بار در میان کشورهایی که با یکدیگر مرز مشترک دارند به وجود می‌آیند
- کریدورهای بین المللی: این دسته از کریدورها به عنوان یکی از انواع کریدورهای ترانزیتی کالا دسته‌بندی می‌شوند. این نوع از کریدورها از شبکه‌ای بین المللی از مسیرهای حمل و نقل تشکیل شده‌اند و شامل انواع مسیرهای زمینی و جاده ها، راه آهن و مسیرهای آبی و دریایی می‌باشند. از کریدورهای بین المللی با هدف رونق اقتصادی، ترانزیت کالا، انجام تجارت خارجی، تبادل بار و کالا مابین کشورها و افزایش امنیت در حمل و نقل بار استفاده می‌شود.
مشخصات کریدورهای بین المللی
مسیری که به عنوان یک کریدور بین المللی شناخته شود، باید از شرایط زیر برخوردار باشد:
- در خطوط اصلی راه آهن قرار گرفته و نقش قابل توجهی در حمل و نقل کالا و مسافر داشته باشد
- تردد در آن مطابق با قوانین و مقررات بین المللی و فنی و شرایط مجاز بین المللی امکان پذیر باشد
- مسیر آن از چندین کشور مختلف عبور کند
- با در نظر گرفتن نوع کالا و حمل و نقل آن، کوتاه‌ترین فاصله ممکن را با قطب‌های صنعتی و اقتصادی داشته باشد
کریدورهای بین المللی جهانی
در این قسمت از مطلب ضمن دسته بندی کریدورهای مطرح در سطح جهانی بر اساس نوع حمل و نقل، مبدأ و مقصد آن‌ها را به شما معرفی می‌کنیم.
کریدور حمل و نقل ریلی تحت نظر OSJD
این دسته از کریدورها همان طور که از نامشان پیداست، به حمل و نقل ریلی اختصاص دارند. مبدأ و مقصد کریدورهای بین المللی ریلی به صورت زیر می‌باشد:
- از کشور مجارستان به کشور چین
- از کشور جمهوری چک به کشور اکراین
- از شهر زگوژلیتس کشور لهستان و به مقصد شهر مسکو روسیه
- از کشور روسیه به کشور لهستان
- از شهر پراگ در کشور چک به ترکمنستان (این کریدور از ایران عبور می‌کند)
- از کشور لهستان به کشور اکراین
- از کشور اکراین به کشور قزاقستان
- از کشور لیتوانی به کشور بلاروس
- از کشور روسیه به کشور ایران
- از کشور مولداوی به کشور بلغارستان
کریدورهای بین المللی بار تحت نظر UIC
در این دسته از کریدورهای جهانی، کالا و بار به واسطه ترکیبی از حمل و نقل ریلی و دریایی جا به جا می‌شود. کریدورهای بار UIC عبارتند از:
- کریدور بین المللی جاده ابریشم: این کریدور از مبدأ شهر لیونیونگان در شرق کشور چین آغاز شده و مقصد آن غرب اروپا است. مسیر این کریدور از میان کشورهای خاورمیانه عبور کرده و به کشورهای اروپایی ختم می‌شود
- کریدور شمال- جنوب: این کریدور از کشور فنلاند در قاره اروپا آغاز شده و مقصد آن کشورهای واقع در جنوب خلیج فارس، کشورهای جنوب شرق آسیا و کشورهای پیرامون اقیانوس هند می‌باشد
- کریدور شمالی: مبدأ این کریدور، بندر بوستون در شمال کشور آمریکا است و تا شمال شرق چین و کشورهای کرده و ژاپن ادامه می‌یابد
کریدورهای بین المللی حمل و نقل ریلی اسکاپ و اکو
کریدورهای این دسته عبارتند از:
- کریدور شمالی اسکاپ: این کریدور از کشور قزاقستان آغاز شده و تا کشورهای غرب اروپا امتداد دارد
- کریدور میانی اسکاپ (تراسیکا): این کریدور که کشور ایران را نیز شامل می‌شود، از آسیای میانه آغاز شده و با عبور از دریای سیاه، جمهوری قفقاز و دریای خزر، به کشورهای اروپایی می‌رسد
- کریدور جنوبی اسکاپ: این کریدور که با نام کریدور سراسری TAR شناخته می‌شود، از چین به سمت ترکیه و پس از آن به سمت کشورهای شرق اروپا امتداد می‌یابد
کریدورهای بین المللی که از کشور ایران عبور می‌کنند
پنج کریدور بین المللی از کشور ما عبور می‌کنند که در ادامه مطلب به معرفی آن‌ها می‌پردازیم.
کریدور بین المللی حمل و نقل شمال به جنوب
این کریدور که جزو کریدورهای بین المللی محسوب می‌شود، در سال 2000 در کشور روسیه تأسیس گردید و سه کشور روسیه، هند و ایران با هدف بهبود و گسترش حمل و نقل در میانشان پیمان همکاری امضا کردند. این کریدور از کشور فنلاند در شمال اروپا آغاز شده و مقصد آن کشورهای واقع در خلیج فارس و جنوب شرق آسیا می‌باشد. در این کریدور برای حمل بار و کالا از حمل و نقل ریلی و دریایی استفاده می‌شود و بندرهای مهمی نظیر شهرهای آمستردام و هامبورگ و کشورهای شمال اروپا نظیر سوئد و نروژ را به شهرهایی نظیر سن‌پترزبورگ و مسکو در روسیه وصل می‌کند. این کریدور در کشور ما از بندرهای دریای خزر نظیر امیرآباد و بنادر جنوبی کشورمان، نظیر بندر شهید رجایی، عبور می‌کند.
کریدور تراسیکا
این کریدور یکی از مهم‌ترین کریدورهای بین المللی است که از کشور ما نیز عبور می‌کند. کریدور تراسیکا در سال 1993 در شهر بروکسل در کشور بلژیک، با حضور نمایندگان 8 کشور ازبکستان، ترکمنستان، تاجیکستان، قرقیزستان، قزاقستان، گرجستان، آذربایجان و ارمنستان تأسیس گردید. هدف از تأسیس این کریدور، حل کردن مشکلات حمل و نقل کالا و بار در میان کشورهای یاد شده اعلام گردید. در هفتمین اجلاسی که بین نمایندگان کشورهای عضو تراسیکا برگزار گردید، کشور ما نیز به این موافقت‌نامه ملحق گردید. چیزی که تراسیکا را به یک کریدور مهم تبدیل کرده است، متصل کردن کشورهای حاضر در آسیای میانه به بنادر مهم اروپایی و بازارهای جهانی با حداقلِ زمان و هزینه می‌باشد.
کریدور شرق به غرب (جاده قدیم ابریشم)
جاده ابریشم یکی از قدیمی‌ترین کریدورهای بین المللی است که قدمتی بیش از دو هزار سال دارد. با استفاده از این کریدور، حمل و نقل کالا و بار از مقصد آسیا به مبدأ اروپا و با عبور از ایران میسر می‌شود. کالاها و بارهای ترانزیتی کشورهای شرق آسیا نظیر چین از طریق عبور از کشور ایران به کشورهای حوزه دریای مدیترانه و آسیای غربی و کشورهای حوزه قفقاز انتقال داده می‌شود.
کریدور جنوبی آسیا
کریدور جنوبی آسیا نیز یکی از کریدورهای بین المللی است که از کشور ایران عبور می‌کند. مسیر این کریدور از شرق آسیا آغاز می‌شود و پس از عبور از شبه قاره هند در مرز جنوب شرقی ایران در شهر میرجاوه از استان سیستان و بلوچستان وارد کشور ما می‌شود. در ادامه مسیر، این کریدور تا مرزهای رازی، بازرگان و خسروی ادامه می‌یابد و پس از خروج از کشور ما به دریای مدیترانه و کشورهای اروپایی ختم می‌شود.
کریدور آلتید
کریدور آلتید نیز یکی دیگر از کریدورهای بین المللی است که در سال 1992 به منظور تسهیل حمل و نقل زمینی توسط کمیسیون اقتصادی و اجتماعی آسیا و اقیانوسیه تأسیس گردید. کریدور آلتید شامل سه کریدور شمالی، مرکزی و جنوبی می‌باشد و مرز شمالی ایران و ترکمنستان و مناطق حاشیه دریای خزر و بندر ترکمن را شامل می‌شود.
سخن پایانی
به طور کلی، کریدورهای بین المللی مسیرهایی هستند که حمل و نقل کالا و بار از طریق آن‌ها و در میان کشورهای مختلف انجام می‌شود. حمل و نقل و ترانزیت کالا در کریدورهای بین المللی از طریق جاده، مسیرهای ریلی و مسیرهای دریایی صورت می‌گیرد. در این مطلب ضمن معرفی کریدورهای مختلف، مهم‌ترین کریدورهای عبوری از کشورمان را معرفی کردیم. ما در شرکت حمل و نقل ستاره آبی دریا امیدواریم توضیحات ارائه شده در این مطلب برای شما سودمند بوده باشد و به درک خوبی از مفهوم کریدورها رسیده باشید.
بسیار مطالب مفید و آموزنده ای برای بنده بود.
تشکر بابت گردآوری این مطالب
با سلام
از دیدگاه مثبت شما متشکریم.