در این مقاله با کد IMDG در حمل و نقل دریایی آشنا شوید
در دنیای پرسرعت تجارت بینالمللی، حملونقل دریایی همچنان یکی از مهمترین ستونهای جابهجایی کالاها محسوب میشود. اما وقتی پای کالاهای خطرناک به میان میآید، دیگر موضوع فقط درباره بارگیری و تخلیه ساده نیست؛ بلکه قوانین، استانداردها و مقررات بینالمللی بسیار دقیقی وارد ماجرا میشوند. در این میان، کد IMDG نقش نجاتدهندهای را ایفا میکند.
کد IMDG چیست؟ و چرا اهمیت دارد؟
کد IMDG یا International Maritime Dangerous Goods Code، مجموعهای از مقررات بینالمللی برای حملونقل ایمن کالاهای خطرناک از طریق دریاست. این کد توسط سازمان بینالمللی دریانوردی (IMO) تدوین شده و هدف اصلی آن، جلوگیری از حوادث، انفجارها، نشت مواد شیمیایی و تهدیدات زیستمحیطی در دریاست.
به زبان سادهتر: اگر محموله شما شامل باتری لیتیومی، رنگ اشتعالزا، گازهای فشرده یا هر نوع ماده قابل اشتعال یا خورنده باشد، حمل آن بدون رعایت کد IMDG نهتنها ممنوع است، بلکه بسیار خطرناک خواهد بود.
کد IMDG شامل چه مواردی میشود؟
کد IMDG یک سند بسیار دقیق و فنی است که اطلاعات زیر را پوشش میدهد:
دستهبندی کالاهای خطرناک در ۹ کلاس مختلف (مثل گازها، مایعات اشتعالزا، مواد سمی و…)
برچسبگذاری و علامتگذاری مناسب کانتینرها
- نوع بستهبندی موردنیاز
- آموزش کارکنان
- اسناد موردنیاز برای حمل
- اقدامات اضطراری در صورت بروز حادثه

تاریخچه کد IMDG
تا پیش از تدوین این کد، حملونقل دریایی مواد شیمیایی، قابل اشتعال یا سمی، با ریسک بالای حادثه همراه بود. اما با رشد تجارت جهانی و افزایش تردد کشتیهای کانتینری، وجود یک استاندارد جهانی اجتنابناپذیر شد.
آغاز رسمی IMDG به سال ۱۹۶۵ بازمیگردد، زمانی که سازمان بینالمللی دریانوردی (IMO) تحت نظارت سازمان ملل، نخستین نسخه این کد را منتشر کرد. این اقدام به دنبال کنوانسیون بینالمللی ایمنی جان انسان در دریا (SOLAS) صورت گرفت تا از بروز فاجعههای زیستمحیطی و انسانی جلوگیری شود.
از آن زمان تاکنون، IMDG Code بهصورت منظم هر دو سال یکبار بازبینی و بهروزرسانی میشود. در هر نسخه جدید، تغییراتی متناسب با پیشرفتهای علمی، تجربیات عملیاتی، و تکنولوژیهای نوین حملونقل اعمال میگردد.
برخی از نکات مهم در توسعه این کد عبارتاند از:
- افزایش دقت در طبقهبندی کالاها: مثلاً تفکیک دقیقتری بین مواد خورنده، گازها یا مواد رادیواکتیو.
- الزام آموزش کارکنان دخیل در حملونقل طبق مقررات فصل ۱.۳ کد IMDG.
- توسعه دستورالعملهای بستهبندی، لیبلگذاری و اعلام بار (Declaration).
- همراستایی با دیگر کدهای حملونقل بینالمللی مثل IATA (هوایی) و ADR (جادهای)، بهویژه در حملهای ترکیبی.
- در حال حاضر، رعایت IMDG Code در اکثر کشورهای عضو IMO الزامی بوده و در صورت تخلف، شرکتها با جریمههای سنگین، ضبط بار یا حتی تعلیق مجوز فعالیت مواجه میشوند.
برای چه کسانی دانستن این کد حیاتی است؟
- واردکنندگان و صادرکنندگان کالاهای خطرناک: برای جلوگیری از تأخیر، جریمه یا مصادره بار
- شرکتهای حملونقل و فورواردرها: برای اجرای صحیح عملیات و رعایت قوانین بینالمللی
- دانشجویان، کارآموزان و علاقهمندان به حملونقل دریایی: برای ورود حرفهایتر به بازار کار لجستیک
خدمات تخصصی شرکت ستاره آبی دریای خروشان
اگر بهدنبال شریک مطمئن برای حمل دریایی و بینالمللی بارهای خود هستید، شرکت ستاره آبی دریای خروشان دقیقاً همان چیزی است که نیاز دارید. این شرکت با تجربه گسترده در حوزه حملونقل کانتینری، فله، ترکیبی و حتی کالاهای خطرناک، آماده ارائه خدمات به واردکنندگان و صادرکنندگان خرد و کلان در ایران است.
برخی از خدمات برجسته ستاره آبی دریایی خروشان
- حمل دریایی به دبی، چین، هند و سایر مقاصد جهانی
- حمل بار LCL (کانتینر اشتراکی)
- حمل بار FULL CONTAINER LOAD) FCL
- حمل بار فله
- بستهبندی و برچسبگذاری طبق استانداردهای کد IMDG
- مشاوره رایگان در انتخاب نوع کانتینر و مسیر بهینه حمل
- پیگیری مستمر بار تا رسیدن به مقصد
شرکت ستاره آبی دریای خروشان نهتنها مجری حملونقل است، بلکه مشاور حرفهای شما در تجارت بینالمللی محسوب میشود.
جمعبندی
در دنیای پیچیده لجستیک دریایی، درک و اجرای کد IMDG دیگر یک انتخاب نیست؛ بلکه الزام قانونی و ایمنی است. با آشنایی کامل با این کد، میتوانید از تاخیرهای ناخواسته، خسارت به بار و حتی خطرات جانی جلوگیری کنید.
اگر هنوز مطمئن نیستید که بار شما مشمول قوانین IMDG میشود یا خیر، کارشناسان شرکت ستاره آبی دریای خروشان آماده پاسخگویی هستند.
سؤالات متداول
-
آیا همه کالاهای خطرناک نیاز به کد IMDG دارند؟
بله، هر کالایی که طبق تعریف IMO خطرناک تلقی شود، باید طبق دستورالعملهای IMDG حمل شود.
-
کد IMDG برای صادرکنندهها هم مهم است یا فقط برای شرکت حملونقل؟
برای هر دو. صادرکننده موظف است اطلاعات دقیق بار را اعلام کرده و بستهبندی و برچسبگذاری را مطابق استاندارد انجام دهد.
-
چه مدارکی برای حمل بارهای خطرناک نیاز است؟
MSDS کالا، گواهی بستهبندی، لیبلها، فرمهای ویژه حمل بار خطرناک و رعایت کامل IMDG Code الزامی هستند.