تفاوت FOB و CIF چیست؟

تفاوت FOB و CIF چیست؟ در حمل‌ونقل بین‌المللی، اصطلاحات FOB (Free on Board) و CIF (Cost, Insurance, and Freight) از اینکوترمز هستند و به تعیین مسئولیت‌ها و هزینه‌های خریدار و فروشنده در حمل و نقل دریایی کمک می‌کنند.

• FOB (Free on Board):

  • در این روش، فروشنده مسئولیت و هزینه‌ها را تا زمانی که کالا بر روی کشتی در بندر مبدا بارگیری شود، بر عهده دارد. بعد از بارگیری، مسئولیت به خریدار منتقل می‌شود.
  • در FOB، هزینه‌های بیمه و حمل از بندر مبدا تا مقصد بر عهده خریدار است.

• CIF (Cost, Insurance, and Freight):

  • در این روش، فروشنده علاوه بر هزینه‌های کالا، هزینه حمل و بیمه تا بندر مقصد را نیز پرداخت می‌کند. این به معنای آن است که کالا تحت بیمه حمل می‌شود و هزینه‌های حمل دریایی تا رسیدن به بندر مقصد توسط فروشنده پرداخت می‌شود.
  • مسئولیت خطرات و خسارات نیز تا زمانی که کالا به بندر مقصد برسد با فروشنده است، اما بعد از آن به خریدار منتقل می‌شود.

تفاوت FOB و CIF : زبان مشترک معاملات بین‌المللی

FOB و CIF در واقع به‌عنوان زبان مشترک معاملات بین‌المللی شناخته می‌شوند و این دو اصطلاح بخشی از اینکوترمز (Incoterms) هستند که اتاق بازرگانی بین‌المللی آن‌ها را برای ساده‌سازی و استانداردسازی فرایندهای حمل‌ونقل و صادرات کالاها تعریف کرده است.

در ادامه به بررسی دوباره تفاوت‌های این دو اصطلاح می‌پردازیم:

1. FOB (Free on Board):

   • در شرایط FOB، فروشنده وظیفه دارد کالا را تا زمانی که بر روی کشتی در بندر مبدا قرار می‌گیرد، آماده کند. مسئولیت‌ها و هزینه‌ها در این مرحله به خریدار منتقل می‌شود.
   • خریدار پس از بارگیری بر روی کشتی، مسئولیت حمل کالا از بندر مبدا تا مقصد، بیمه، و تمامی ریسک‌های احتمالی را بر عهده دارد.
   • FOB مناسب خریداری است که تمایل به کنترل کامل بر حمل و بیمه کالا دارد.

2. CIF (Cost, Insurance, and Freight):

   • در شرایط CIF، فروشنده علاوه بر تحویل کالا، وظیفه دارد هزینه حمل‌ونقل و بیمه کالا را تا بندر مقصد پرداخت کند. به این ترتیب، ریسک‌های احتمالی و بیمه نیز تا رسیدن کالا به بندر مقصد به عهده فروشنده است.
   • خریدار پس از رسیدن کالا به بندر مقصد، مسئولیت آن را بر عهده می‌گیرد و از آنجا به بعد هزینه‌ها و ریسک‌ها با او خواهد بود.
   • CIF برای خریدارانی مناسب است که تمایل دارند هزینه‌ها و مسئولیت‌های بیمه و حمل تا بندر مقصد را به فروشنده بسپارند

قاعده CIF چیست؟

قاعده CIF (Cost, Insurance, and Freight) یکی از شرایط اینکوترمز (Incoterms) در معاملات بین‌المللی است که مشخص می‌کند چه کسی مسئول پرداخت هزینه‌ها، بیمه، و حمل‌ونقل کالا از مبدا تا مقصد است. در CIF، فروشنده مسئول هزینه‌های اصلی حمل و بیمه کالا تا بندر مقصد است. به عبارتی، مسئولیت و هزینه‌ها به این شکل تقسیم می‌شود:

1. هزینه کالا (Cost):
   فروشنده باید کالا را تهیه کرده و تمام هزینه‌های مربوط به تولید، آماده‌سازی، و بسته‌بندی را بر عهده بگیرد.

2. بیمه (Insurance):
   فروشنده موظف است تا حداقل بیمه‌ای را برای کالا تا بندر مقصد تهیه کند. این بیمه در برابر خطرات احتمالی در مسیر حمل‌ونقل دریایی، مانند آسیب یا خسارت، از کالا محافظت می‌کند. اگر خریدار به بیمه‌ای با پوشش بیشتر نیاز داشته باشد، معمولاً هزینه اضافی بر عهده خریدار خواهد بود.

3. کرایه حمل‌ونقل (Freight):
   هزینه‌های حمل‌ونقل تا بندر مقصد نیز بر عهده فروشنده است و فروشنده موظف است کالا را تا مقصد تعیین‌شده بر روی کشتی تحویل دهد.

نکات مهم درباره قاعده CIF

• مسئولیت و هزینه‌های خطرات و خسارات تا زمانی که کالا به بندر مقصد برسد، بر عهده فروشنده است. اما پس از تحویل کالا در بندر مقصد، مسئولیت به خریدار منتقل می‌شود.
• CIF تنها برای حمل‌ونقل دریایی یا آبراهی استفاده می‌شود و برای سایر روش‌های حمل‌ونقل (هوایی، زمینی یا ریلی) کاربرد ندارد.
• خریدار باید هزینه‌های مربوط به تخلیه، ترخیص کالا و عوارض گمرکی در بندر مقصد را بپردازد، مگر این‌که توافق دیگری صورت گرفته باشد.

قاعده FOB چیست؟

قاعده FOB (Free on Board) یکی از اینکوترمزهای مهم در معاملات بین‌المللی است که مسئولیت‌ها و هزینه‌های حمل و نقل کالا را بین فروشنده و خریدار تقسیم می‌کند. این قاعده بیشتر در حمل و نقل دریایی و آبراهی به کار می‌رود. در FOB، فروشنده موظف است کالا را به کشتی در بندر مبدا تحویل دهد و پس از آن، مسئولیت و هزینه‌ها به خریدار منتقل می‌شود.

جزئیات قاعده FOB

در شرایط FOB، مسئولیت‌ها به صورت زیر تقسیم می‌شود:

1. مسئولیت فروشنده:

   • فروشنده موظف است کالا را آماده کرده و آن را بر روی کشتی در بندر مبدا بارگیری کند. هزینه‌های مربوط به کالا تا لحظه بارگیری به عهده فروشنده است.
   • پس از بارگیری کالا بر روی کشتی، مسئولیت، ریسک و هزینه‌ها به خریدار منتقل می‌شود.

2. مسئولیت خریدار:

   • خریدار پس از بارگیری کالا روی کشتی، مسئولیت تمام هزینه‌های حمل‌ونقل، بیمه، و ریسک‌های مرتبط با کالا را تا مقصد بر عهده دارد.
   • خریدار باید هماهنگی‌های لازم برای حمل و بیمه کالا را پس از بارگیری انجام دهد و هزینه‌های مربوط به آن را پرداخت کند.

نکات مهم درباره FOB

• FOB بندر مبدا: مسئولیت و ریسک‌ها زمانی که کالا بر روی کشتی بارگیری شد، به خریدار منتقل می‌شود.
• FOB تنها برای حمل‌ونقل دریایی و آبراهی قابل استفاده است و برای روش‌های دیگر حمل‌ونقل مثل هوایی، ریلی یا زمینی کاربرد ندارد.
• اگر خریدار به بیمه نیاز داشته باشد، باید بیمه کالا را جداگانه خریداری کند زیرا در FOB، بیمه از وظایف فروشنده نیست و بر عهده خریدار قرار می‌گیرد.

تفاوت FOB و CIF از نظر شرایط حمل

تفاوت اصلی بین FOB و CIF در شرایط حمل، مسئولیت‌ها، و هزینه‌ها برای فروشنده و خریدار است. این تفاوت‌ها شامل مسئولیت پرداخت هزینه‌های حمل و بیمه، انتقال ریسک، و همچنین مرحله‌ای است که مسئولیت‌ها از فروشنده به خریدار منتقل می‌شود.

تفاوت‌های اصلی FOB و CIF از نظر شرایط حمل:

1. مسئولیت فروشنده و خریدار:

   • FOB: فروشنده تنها مسئول هزینه‌ها و ریسک‌ها تا زمان بارگیری کالا بر روی کشتی در بندر مبدا است. از لحظه‌ای که کالا روی کشتی بارگیری می‌شود، تمام مسئولیت‌ها، هزینه‌ها، و ریسک‌های حمل بر عهده خریدار خواهد بود.
   • CIF: فروشنده مسئول هزینه‌های حمل و بیمه تا بندر مقصد است و تا رسیدن کالا به بندر مقصد، مسئولیت و ریسک‌ها بر عهده فروشنده است. این شامل هزینه بیمه و حمل‌ونقل دریایی تا بندر مقصد می‌شود.

2. بیمه:

   • FOB: در این روش، فروشنده هیچ الزامی برای تهیه بیمه برای کالا ندارد؛ خریدار مسئول بیمه کالا از زمان بارگیری بر روی کشتی است.
   • CIF: فروشنده موظف است بیمه را برای کالا تا بندر مقصد تهیه کند. این بیمه حداقل پوشش لازم را دارد، اما خریدار می‌تواند بیمه اضافی تهیه کند، در صورتی که نیاز به پوشش بیشتر داشته باشد.

3. انتقال ریسک:

   • FOB: ریسک‌ها از لحظه‌ای که کالا روی کشتی در بندر مبدا قرار می‌گیرد، به خریدار منتقل می‌شود. اگر کالا در مسیر حمل دچار حادثه‌ای شود، مسئولیت آن به عهده خریدار است.
   • CIF: ریسک‌ها و مسئولیت‌ها تا رسیدن کالا به بندر مقصد بر عهده فروشنده است. تنها پس از رسیدن به بندر مقصد، این مسئولیت به خریدار منتقل می‌شود.

4. هزینه‌های حمل:

   • FOB: فروشنده هزینه‌های مربوط به تحویل کالا تا روی کشتی را می‌پردازد، ولی از آنجا به بعد، تمامی هزینه‌های حمل‌ونقل دریایی و ترخیص کالا به عهده خریدار است.
   • CIF: فروشنده هزینه‌های حمل‌ونقل دریایی تا بندر مقصد را نیز بر عهده دارد و این هزینه‌ها را پیش‌پرداخت می‌کند.

خلاصه تفاوت FOB و CIF در شرایط حمل:

• در FOB، فروشنده پس از بارگیری کالا روی کشتی در بندر مبدا دیگر مسئولیتی ندارد، و تمامی هزینه‌ها و ریسک‌های حمل از آن لحظه به عهده خریدار است.
• در CIF، فروشنده تا رسیدن کالا به بندر مقصد مسئول پرداخت هزینه حمل و بیمه است، و پس از تحویل در بندر مقصد، مسئولیت به خریدار منتقل می‌شود.

تفاوت FOB و CIF از نظر هزینه‌ها

تفاوت CIF و FOB از نظر بارنامه و قوانین

از نظر بارنامه و قوانین، تفاوت‌های مهمی بین شرایط CIF و FOB وجود دارد که مسئولیت‌ها و حقوق فروشنده و خریدار را در رابطه با اسناد، بارنامه، و قوانین حاکم بر قرارداد حمل‌ونقل مشخص می‌کند.

تفاوت‌های CIF و FOB از نظر بارنامه و قوانین

1. صدور بارنامه (Bill of Lading):

   • FOB (Free on Board):
     در روش FOB، بارنامه به نام خریدار صادر می‌شود، زیرا از لحظه بارگیری کالا روی کشتی، مالکیت و مسئولیت آن به خریدار منتقل می‌شود. خریدار می‌تواند بارنامه را از شرکت حمل‌ونقل دریافت کرده و مستقیماً نسبت به پیگیری حمل اقدام کند.
   • CIF (Cost, Insurance, and Freight):
     در روش CIF، بارنامه به نام فروشنده صادر می‌شود و پس از پرداخت هزینه‌ها و بیمه، بارنامه به همراه اسناد بیمه و فاکتور به خریدار ارسال می‌شود. خریدار باید بارنامه را دریافت کند تا بتواند کالا را در بندر مقصد ترخیص کند.

2. اسناد مرتبط با بیمه و حمل‌ونقل:

   • FOB:
     فروشنده الزامی برای ارائه اسناد بیمه ندارد، زیرا تهیه بیمه بر عهده خریدار است. تنها سندی که فروشنده باید ارائه دهد، سند بارگیری و صدور کالا (مانند فاکتور و مشخصات کالا) است.
   • CIF:
     فروشنده موظف است علاوه بر بارنامه، سند بیمه و فاکتور تجاری را نیز به خریدار ارائه دهد. این اسناد برای ترخیص کالا در بندر مقصد ضروری هستند و نشان می‌دهند که هزینه حمل و بیمه تا بندر مقصد پرداخت شده است.

3. قوانین حاکم بر قرارداد و مسئولیت حقوقی:

   • FOB:
     طبق قوانین FOB، از لحظه‌ای که کالا روی کشتی بارگیری می‌شود، تمام مسئولیت‌ها به خریدار منتقل می‌شود، و خریدار موظف است تمامی ریسک‌ها و هزینه‌ها را بر عهده بگیرد. در صورت بروز هرگونه حادثه یا آسیب پس از بارگیری، خریدار نمی‌تواند از فروشنده شکایتی داشته باشد.
   • CIF:
     در قوانین CIF، فروشنده مسئولیت کالا و ریسک‌های آن را تا زمان رسیدن به بندر مقصد بر عهده دارد. فروشنده موظف است بیمه‌نامه‌ای را برای پوشش ریسک‌ها ارائه دهد. در صورتی که کالا در مسیر آسیب ببیند یا گم شود، خریدار می‌تواند از بیمه استفاده کند تا خسارت خود را جبران کند.

4. قوانین مالکیت کالا:

   • FOB:
     مالکیت کالا به محض بارگیری بر روی کشتی به خریدار منتقل می‌شود. بنابراین، بارنامه به نام خریدار صادر می‌شود و خریدار از همان لحظه مالک کالا شناخته می‌شود.
   • CIF:
     مالکیت کالا در بندر مقصد به خریدار منتقل می‌شود. خریدار تنها پس از دریافت بارنامه و سایر اسناد مربوطه می‌تواند مالکیت کالا را به دست آورده و آن را ترخیص کند.

تفاوت FOB و CIF از نظر مسئولیت‌های طرفین

تفاوت اصلی بین FOB و CIF از نظر مسئولیت‌های طرفین، به تقسیم‌بندی دقیق مسئولیت‌های فروشنده و خریدار در مراحل مختلف حمل و نقل، از جمله هزینه‌ها، ریسک‌ها، و بیمه مربوط می‌شود. در اینجا به جزئیات تفاوت مسئولیت‌ها در این دو روش پرداخته می‌شود:

تفاوت‌های FOB و CIF از نظر مسئولیت‌های طرفین

1. مسئولیت هزینه‌های حمل‌ونقل:

   • FOB (Free on Board):
     فروشنده تنها مسئول هزینه‌های مربوط به حمل کالا تا روی کشتی در بندر مبدا است. پس از بارگیری کالا روی کشتی، مسئولیت و هزینه‌های حمل‌ونقل (از جمله هزینه حمل دریایی و هر گونه هزینه اضافی) بر عهده خریدار است.
   • CIF (Cost, Insurance, and Freight):
     فروشنده موظف است هزینه‌های حمل‌ونقل دریایی را تا بندر مقصد پرداخت کند. به عبارت دیگر، در CIF، فروشنده تمام هزینه‌های حمل تا مقصد را تقبل می‌کند و این هزینه‌ها به خریدار منتقل نمی‌شود.

2. مسئولیت بیمه کالا:

   • FOB:
     فروشنده هیچ مسئولیتی در قبال بیمه کردن کالا ندارد؛ این مسئولیت بر عهده خریدار است که باید کالا را از لحظه بارگیری روی کشتی بیمه کند.
   • CIF:
     فروشنده موظف است کالا را تا بندر مقصد بیمه کند و بیمه‌نامه حداقل پوشش بیمه‌ای مورد نیاز را تهیه کند. در صورتی که خریدار به بیمه بیشتر نیاز داشته باشد، می‌تواند آن را به صورت جداگانه اضافه کند.

3. مسئولیت ریسک و خسارت:

   • FOB:
     ریسک‌ها و مسئولیت خسارت به محض بارگیری کالا بر روی کشتی به خریدار منتقل می‌شود. از این لحظه به بعد، خریدار مسئول هر گونه حادثه، آسیب یا خسارت احتمالی به کالا است.
   • CIF:
     ریسک‌ها و مسئولیت خسارت تا زمانی که کالا به بندر مقصد برسد، بر عهده فروشنده است. اگر در طول حمل کالا دچار حادثه شود، خریدار می‌تواند با استفاده از بیمه ارائه‌شده توسط فروشنده خسارت را جبران کند.

4. مسئولیت اسناد و ترخیص کالا:

   • FOB:
     فروشنده وظیفه دارد تنها اسناد مورد نیاز برای انتقال کالا به خریدار را آماده کند، اما مسئولیت ترخیص کالا در بندر مقصد و سایر اسناد مرتبط به خریدار واگذار می‌شود.
   • CIF:
     فروشنده علاوه بر ارائه اسناد حمل و بارنامه، باید سند بیمه و فاکتور را نیز به خریدار ارائه دهد. در بندر مقصد، خریدار مسئولیت دارد تا کالا را ترخیص و هزینه‌های گمرکی را پرداخت کند.

5. مالکیت کالا:

   • FOB:
     مالکیت کالا به محض بارگیری بر روی کشتی به خریدار منتقل می‌شود، و از آن لحظه به بعد خریدار مالک کالا شناخته می‌شود.
   • CIF:
     مالکیت کالا و انتقال مسئولیت آن پس از رسیدن به بندر مقصد و تحویل اسناد به خریدار صورت می‌گیرد.

کدام روش سریع تر است؟

انتخاب بین FOB و CIF به طور مستقیم بر سرعت حمل‌ونقل تأثیری ندارد، زیرا سرعت حمل بیشتر به عواملی مانند زمان‌بندی کشتی، مسیر دریایی، شرایط بندری، و شرکت حمل‌ونقل بستگی دارد. اما از نظر فرآیندها، چند تفاوت در این دو روش وجود دارد که می‌تواند به طور غیرمستقیم بر زمان‌بندی تأثیر بگذارد:

1. سرعت دسترسی به کالا در FOB:
   در روش FOB، خریدار مسئول هماهنگی حمل و بیمه از بندر مبدا تا مقصد است. اگر خریدار شرکت حمل و بیمه‌گر قابل اعتمادی انتخاب کند، فرآیند سریع‌تر انجام می‌شود. همچنین، چون خریدار کنترل بیشتری دارد، ممکن است بتواند با انتخاب مسیر و زمان حمل، سرعت تحویل را افزایش دهد.

2. تاخیر کمتر در تهیه اسناد CIF:
   در روش CIF، فروشنده مسئول تهیه بیمه و بارنامه است، که در نتیجه تمام اسناد لازم را آماده کرده و به خریدار ارسال می‌کند. این کار می‌تواند باعث کاهش هماهنگی‌های اضافی شود و سرعت دسترسی به کالا را افزایش دهد، به ویژه برای خریدارانی که تجربه کمتری در انجام امور حمل‌ونقل دارند.

3. انعطاف بیشتر در FOB:
   در FOB، خریدار می‌تواند زمان بارگیری و حرکت کشتی را با توجه به نیاز خود تنظیم کند. این انعطاف در برخی مواقع ممکن است به کاهش زمان حمل منجر شود.

به طور کلی، اگر خریدار تجربه کافی و امکان انتخاب سریع‌تر حمل را داشته باشد، FOB ممکن است سریع‌تر باشد. در غیر این صورت، روش CIF به دلیل مسئولیت‌های فروشنده در تهیه بیمه و حمل، برای خریدارانی که به دنبال پروسه‌ای راحت‌تر و آماده‌تر هستند، گزینه‌ای بهتر و از نظر مدیریت زمان بهینه‌تر است.

اینکوترمز FOB یا CIF ؟

FOB و CIF هر دو از اصطلاحات اینکوترمز (Incoterms) هستند که توسط اتاق بازرگانی بین‌المللی (ICC) تعریف شده‌اند. اینکوترمز مجموعه‌ای از قواعد و اصطلاحات بین‌المللی است که در معاملات تجاری برای تعیین مسئولیت‌ها، هزینه‌ها، و ریسک‌های حمل‌ونقل کالا بین خریدار و فروشنده استفاده می‌شود.

مفهوم اینکوترمز FOB و CIF

• FOB (Free on Board):
  یکی از اصطلاحات اینکوترمز است که مسئولیت‌ها و ریسک‌ها را از لحظه بارگیری کالا روی کشتی از فروشنده به خریدار منتقل می‌کند. این شرایط به خصوص در معاملات دریایی کاربرد دارد و به این معنی است که خریدار مسئولیت حمل و بیمه از بندر مبدا به بعد را بر عهده دارد.

• CIF (Cost, Insurance, and Freight):
  این نیز یکی از اصطلاحات اینکوترمز است که به معنای مسئولیت فروشنده برای پرداخت هزینه‌های حمل و بیمه تا بندر مقصد است. در این روش، ریسک کالا تا رسیدن به مقصد با فروشنده است، اما پس از آن مسئولیت با خریدار خواهد بود.

جایگاه اینکوترمز در معاملات بین‌المللی

استفاده از اینکوترمز در قراردادهای بین‌المللی به وضوح و شفافیت در تعهدات، هزینه‌ها و مسئولیت‌ها کمک می‌کند. بنابراین، FOB و CIF هر دو اصطلاحات معتبر و تعریف‌شده در اینکوترمز هستند که بر اساس نوع کالا، شرایط حمل، و نیازهای طرفین در قراردادها استفاده می‌شوند.

نسخه‌های مختلف اینکوترمز

اینکوترمز در نسخه‌های مختلف (مثل 2010 و 2020) ارائه شده است و اصطلاحات FOB و CIF در نسخه‌های اخیر همچنان وجود دارند

ستاره آبی دریای خروشان

شرکت ستاره آبی دریای خروشان با تجربه و تخصص در حمل‌ونقل بین‌المللی، آمادگی ارائه خدمات حرفه‌ای در هر دو روش حمل‌ونقل FOB و CIF را دارد. تیم کارشناسان مجرب ما آماده‌اند تا شما را در انتخاب بهترین روش با توجه به نیازهای خاص تجارتتان راهنمایی کنند. برای مشاوره بیشتر و بهره‌مندی از خدمات ما با ما تماس بگیرید.

جمع بندی

FOB و CIF دو اصطلاح اینکوترمز هستند که به ترتیب مسئولیت‌های حمل کالا از لحظه بارگیری روی کشتی و تا رسیدن به مقصد را مشخص می‌کنند. در FOB، خریدار پس از بارگیری کالا مسئول حمل و بیمه است، در حالی که در CIF فروشنده هزینه‌های حمل و بیمه تا بندر مقصد را بر عهده دارد. انتخاب هر یک به نیازهای طرفین و میزان کنترلی که خریدار می‌خواهد داشته باشد بستگی دارد.