اصطلاحات بارنامه دریایی – مروری بر اصطلاحات در بارنامه‌ها

مقدمه

بارنامه یکی از اصلی‌ترین اسنادی است که در حمل و نقل دریایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. عملا طبق قوانین دولتی، بدون بارنامه امکان حمل و نقل وجود ندارد. این اسناد دارای مفاد و بندهای مختلفی هستند که بخش‌های مختلف حمل و نقل بارهای دریایی را به خوبی روشن می‌کنند. با این حال، بسیاری از این اصطلاحات برای افراد مختلف قابل فهم نیست. بسیاری از افرادی که قصد دارند وارد این حوزه شوند و یا کالاهای خود را از طریق دریا جا به جا کنند در مواجهه با این بارنامه‌ها به مشکل برمی‌خورند. به همین دلیل دانستن اصطلاحات بارنامه دریایی ضروری است.

ما در این مطلب شرکت حمل و نقل بین‌المللی ستاره آبی دریا قصد داریم مروری بر این اصطلاحات داشته باشیم تا به اندازه کافی با بارنامه‌ها آشنایی پیدا کنید. پس تا پایان مطلب با ما همراه باشید.

اصطلاحات بارنامه دریایی

متن، قالب و اصطلاحات بارنامه‌های مختلف با هم متفاوت است. در برخی از بارنامه‌ها اصطلاحات بسیار زیادی ذکر شده است. با این حال در همه بارنامه‌ها که به نوعی مالکیت کالا را در حین سفر مشخص می‌کند، معمولا دارای اصطلاحاتی مشترک هستند. در ادامه به بررسی این اصطلاحات خواهیم پرداخت.

بارنامه دریایی مستقیم

نوعی بارنامه است که در آن کالاها بدون جا به جایی کشتی، کالا به مقصد می‌رسد. از آن جایی که گاهی کالاها بین کشتی‌ها و یا بندرهای مختلف جا به جا می‌شود، این نوع بارنامه درست شده است تا بتوان بین جا به جایی مستقیم کالا و جا به جایی بین کشتی‌ها تمایز قائل شد.

بارنامه دریایی حمل مرکب

یکی دیگر از اصطلاحات بارنامه حمل و نقل دریایی که معمولا فراوان مورد استفاده قرار می‌گیرد بارنامه دریایی مرکب است. این نوع بارنامه برای وقتی استفاده می‌شود که کالا بین کشتی‌های مختلف (یا حتی وسایل مختلف) جا به جا می‌شود. با این حال نکته‌ای که باید مدنظر داشته باشید این است که در این نوع بارنامه، شرکت حمل و نقل کننده اولیه که کالاها را تحویل می‌گیرد، مسئول حمل و نقل است. به عبارت بهتر شرکتی که کالاها را برای حمل و نقل تحویل می‌گیرد، نمی‌تواند آن را به اشخاص یا وسایل دیگری که مالکیت آن را ندارد انتقال بدهد.

بارنامه دریایی حمل مرکب فیاتا

این نوع بارنامه، نوعی از بارنامه‌های مرکب است که توسط فیاتا برای انجام حمل و نقل بین المللی ایجاد شده است. این بارنامه‌ها در بیشتر حمل و نقل‌های بین المللی ضروری هستند و شرکت‌ها اگر قصد داشته باشند با چند وسیله کالاها را حمل کنند باید آن را تهیه کنند.

بارنامه مقید

این مورد از اصطلاحات بارنامه دریایی برای بارهایی صادر می‌شود که بخشی از آن معیوب باشد. چنین بارنامه‌هایی معمولا مشکل زا هستند و نهادهای دولتی معمولا آن را نمی‌پذیرند مگر این که تحت شرایط خاص مقامات رسمی دولتی دستور پذیرفته شدن آن را بدهند.

بارنامه چارتر

چارتر بارنامه‎ای است که برای محموله‎هایی صادر می‌شود که با کشتی‌ها و قایق‌های بزرگ اجاره‌ای به شکل دربست و بدون تغییر کشتی حمل می‌شوند. این نوع بارنامه‌ها معمولا برای کشتی‌های قدیمی صادر می‌شود. تمامی بندهای این قرارداد طبق قوانین چارتر خواهد بود.

بندر بارگیری

این اصطلاح برای بندری که بارگیری در آن انجام می‌شود به کار برده می‌شود.

تاریخ بارگیری

این تاریخ به روزی اشاره دارد که کالاها به طور کامل بارگیری شده‌اند.

ابعاد محموله

اندازی کلی محموله‌ها را با اطلاعاتی با نام ابعاد محموله در داخل بارنامه‌ها ذکر می‌کنند.

شماره کانتینر

اگر در سفرهای دریایی، کالاها داخل کانتینرهای مختلف جا به جا شوند، یک شماره خاص به آن‌ها داده می‌شود تا به جای خود کالاها، کانتینرهای آن‌ها را به عنوان ماهیت کالا بشناسند. از آن جایی که کانتینرها ظاهر یکسانی دارند، شماره‌ای روی آن‌ها درج شده که حتما در بارنامه‌ها ذکر می‌شود.

بارنامه دریایی تمیز

تمیز و غیرتمیز بودن بارنامه دو مورد از اصطلاحات بارنامه دریایی است که کاربرد فراوانی دارد. اگر در بارنامه ذکری از معیوب بودن کالا یا بسته بندی آن نشده باشد و به ضمیمه آن نیز یادداشتی مبنی بر ایجاد مشکلی برای بار، کالا یا کانتینرها وجود نداشته باشد، بارنامه تمیز یا غیر مخدوش یا بدون قید و شرط نامیده می‌شود.

بارنامه دریایی غیرتمیز

در این نوع بارنامه به صورت واضحی در مورد نقص و عیب کالا یا بسته بندی آن مطالبی ذکر شده است. در معاملات مبتنی بر اعتبارات اسنادی، بانک‌ها از قبول بارنامه‌های دریایی غیرتمیز امتناع می‌کنند. به این نوع بارنامه‌ها، بارنامه دریایی کثیف یا مخدوش نیز گفته می‌شود.

بارنامه دریایی لاینر

این نوع بارنامه برای محموله کشتی‌هایی صادر می‌شود که دارای برنامه حرکت مشخصی بوده هستند که به اصطلاح به آن‎ها لاینر می‌گویند. این کشتی‌ها مسیرهای مشخصی را طی می‌کنند و امکان تغییر مسیر یا برنامه را ندارند.

فوب یا فری آن برد

این اصطلاح نیز یکی دیگر از اصطلاحات بارنامه دریایی است که کاربرد فراوانی دارد. گاهی اوقات که کالاها روی عرشه کشتی‌ها تحویل داده می‌شوند و قراردادها همانجا بسته می‌شوند. برای چنین بارهایی اصطلاح فوب یا تحویل روی عرشه کشتی به کار برده می‌شود و در داخل بارنامه چنین اطلاعاتی ثبت می‌شود تا هر گونه خسارت و آسیب به کالا پس از آن بر عهده خریدار باشد.

فاس

فاس یا تحویل در کنار کشتی نیز اصطلاحاتی شبیه به فوب است با این تفاوت که محل دریافت کالا کنار کشتی است. مسئولیت‌های خرابی و آسیب به کالا تا پیش از گذاشته شدن کالا کنار کشتی بر عهده خریدار خواهد بود.

اکس شیپ

اکس شیپ یا تحویل از کشتی به این معنی است که فروشنده باید کالا را روی عرشه کشتی در اختیار خریدار قرار دهد. این کشتی حتما باید همان کشتی حمل و نقل کننده کالا باشد. طبق این مفهوم، هر گونه خسارت تا پیش از تحویل بر عهده فروشنده خواهد بود.